Toplam Sayfa Görüntüleme Sayısı

27 Mart 2010

10.Sınıf Dil ve Anlatım Ders Kitabı Sorularının Cevapları

Başlamadan Önce Reklamlara Tıklayın
10. sınıf Lise 2 Dil ve anlatım dersi Kitabındaki Sorular ve cevapları sayfalara göre sıralı -


S.15 Ölçme ve Değerlendirme Soruları



1.panel,saygı nezaket

2.y,d,y,d,y

3.b

4.C

5.D

6.TARTIŞMADA KURALLAR VARDIR MÜNAKAŞA DA YOKTUR....

7.KONU DIŞINA ÇIKMAMAYA...

8.TARAFSIZLIĞI



Sayfa 23

1.*güncel konular

*göndergesel

2.d,d,y

3.c

4.e



ünite sonu ölçme ve değerlendirme

1.d

2.a

3.c

4.d

5.e

6.b

7.a

8.e

9.d

10.e

11.e



Anlatıma Hazırlık

Sayfa 27 ödevi

Hazırlık

1.Yarışmalara hazırlık yapmadan katılan bir sporcunun başarılı olup olmayacağını

sebepleriyle açıklayınız.

Cevap:Başarılı olma ihtimali düşüktür;çünkü alt yapı olmalı zemin sağlam olmalı.

2.Duygu ve düşüncelerinizi sözlü olarak mı yoksa yazılı olarak mı daha rahat

ifade edersiniz?

Cevap:Yazılı kişinin yüzüne söyleyemediğim şeyleri yazarak söyleyebilirim.

3.Duygu ve düşüncelerinizi ifade etmede okuduğunuz kitapların nasıl bir katkısı

vardır?

Cevap:Kelime dağarcığımızı geliştirir.

4.’’Bakar kör’’ deyiminden hareketle, bakmak ile görmenin farkını açıklayınız.

Cevap:Bakmak =anlamak , görmek = aydınlatmak.

5.’’Kitap istikbale yollanan mektuptur.’’ Cemil Meriç’e ait bu sözden

anladıklarınızı birkaç paragraf halinde yazıp sınıfta okuyunuz.

Cevap: kitap okumak ilk başta faydasız görülür.anlık faydası olmasına rağmen çok

belirgin değildir.zaman geçtikçe, insan hayata atladıkça okuduğunun faydasını

görmeye başlar.bunu kendiside fark eder.istikbale yol alan mektup derken bu

kastedilir.

6.Hangi şair ve yazarların üslubunu beğendiğinizi nedenleriyle söyleyiniz.

Cevap:Reşat Nuri Gün tekin türkçeyi yalın halinde sade şekilde kullanması.



Sayfa 27 ödevi

1.Etkinlik

’lirik şiir’’ hakkında hazırlık yapmadan bir metin yazınız.

Cevap: Lirik şiir: Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren sevinç,coşku veya

acı gibi ortak duyguların veya aşk, ayrılık, özlem gibi bireysel duyguların

coşkulu bir tarzda işlendiği şiirlere lirik şiir denir.

Bu konunun anlatımında kendinizi başarılı görüp görmediğinizi nedenleriyle

söyleyiniz.

Cevap:Evet başarılı gördüm.



Sayfa 28 ödevi

Sorular

1.’’Hüzünlü dönüş’’ adlı metinde yazar neyi, niçin, nasıl anlatmıştır?

Cevap:Peyami Safa hakkında anlatmıştır

2.Neyi, niçin ve nasıl anlatmak gerektiği üzerinde düşünmeden konuşmanın ve

yazmanın tutarlı olup olmayacağını nedenleriyle belirtiniz.

Cevap:Anlatımın kanıtlayıcı yönü olması.

3.Yazar, metni hazırlarken hangi kaynaklara başvurmuştur?

Cevap:Peyami Safa hakkında bilgi bulunan kitaplardan ansiklopedilerden

faydalanmıştır.

4.Kaynak gösterilmesi metni hangi yönlerden etkilemiştir?

Cevap:Kanıtlayıcı yönüyle.

5.Alıntı yapılan kaynakların ne şekilde verildiğini çeşitli kapıları inceleyerek

söyleyiniz.

Cevap dipnot şeklinde.



Sayfa 29 ödevi

Sorular

1.metinde hangi konu üzerinde durulmuştur?

Cevap:istanbulun güzelliklerinden bahsedilmiştir.

2.yazarların konuya bakış açılarının aynı olup olmadığını açıklayınız.

Cevap:her yazarın bakış açısı farklıdır. Örneğin bir yazar bir konuya ön yargılı

yaklaşır farklı bir yazar ise o konuya farklı yaklaşır.

3.kültür birikiminin,deneyimin ve çevrenin anlatıma nasıl bir etkisi olduğunu

açıklayınız.

Cevap:çok etkisi vardır.



Sayfa 30 ödevi

2.etkinlik

 “gece ve “beş şehir” metinlerinde bütünlüğü sağlayan öğeleri bulunuz. Bu

öğelerin anlamlı bir birlik sağlayacak şekilde bir araya getirilip

getirilmediğini açıklayınız.

Cevap:anlamlı bir birlik sağlamazlar her yazının kendi teması ve ifade biçimi

vardır.



Sayfa30 ödevi

Sorular

1.”gençliğe hitabe”metninin hedef kitlesini ve yazılış amacını belirleyiniz

cevap:Türk gençlerine yazılmıştır.vatana sahip çıkmaları için

2.hedef kitlesinin ve yazılış amacının metnin anlatımını nasıl etkilediğini

açıklayınız

cevap:hedef kitlesinin belli olması o kişiye karşı hitapta bulunması açısından

önemlidir.

3.metinden Atatürk’ün tecrübelerini gösteren cümleleri bulunuz.

Cevap:seni,bu hazineden ,mahrum etmek isteyecek,dahi ve harici,bedhahların

olacak.

4.bu metin sizde nasıl bir duygu uyandırdı?

Cevap:Atatürk’ün bize çalışmamız gerektiğini ve çalışmamı istediğini uyandırdı.



Sayfa31 ödevi

Sorular

1.metinden kişisel gözlemlerin anlatıma yansıtıldığı cümleleri gösteriniz.

Cevap:ben farkına varmıyorum,adanın tepesine doğru gittiklerini görürdüm,içim

cız ederdi.

2.metinden hareketle anlatımda gözlemin önemini belirtiniz

cevap:gözlem olduğu zaman kanıtlayıcı olmuş olur.



Sayfa 31 ödevi

4.etkinlik

hangi metin ve konuşmalarda gözleme ihtiyaç duyulur.açıklayınız

cevap:her yazıda ihtiyaç duyulur(makale,gezi yazısı,deneme vb.)



sayfa 32 ödevi

7.etkinlik

yine yalnızım bu sokaklarda gidiyorum bilmeden nereye gittiğimi korkuyorum bana

bakan o karanlık sokaklardan sanki üstüme üstüme geliyor sokaklar.

O eski korkunç günlerden biriydi yine rüzgar ve yağmur bütün sinirini

çıkarırcasına nereye denk gelirse vuruyordu. Güneş eski güneş

değildi.bulutlar,onun güzelliğini kıskanır gibi üzerini

örtmüşlerdi.kazalar,çığlıklar,hasarlar hepsi bir aradaydı insanlar bu felaketin

bitmesini çaresizlikle beklediler.





32. sayfadaki metinler



SONSUZLUK BU MU?

Sokaktayım,kalabalık bir sokak arasında

Koşuyorum,etrafıma bakmadan koşuyorum

Yolumun ufukla kesişen noktasında

Sanki beni çağıran bir uçurum görüyorum

33. Sayfa 12.Etkinlik ödevi

Bu metinelrde bireysel zevk ve anlayışın etkisi büyüktür..yani bireysel zevk ve

anlayış yazarın eserine yansır..Çünkü Beş şehir ve Gece metinlerinde İstanbul

anlatılıyor..Fakat ikiside aynı değildir..Biiri tarihi olarak bakıyor biri

akşamki güzelliğini eserinde yansıtıyor...Sonuç olarak:zevkler farklı olduğundan

aynı konu hakkındaki eserlerde farklı olur..



S.34 hazırlık soruları



1.Sevgi,aşk,özlem ,kıskançlık vb.

3.Sana kalmış.

4.Vatan millet aşkıyla yazılmış.Ayrıca şehitlere duyulan saygıve sevgi

duygularıylada yazılmıştır.

5.İnsanların mutluluğa ihtiyaç duyduğu,özgür olmadan mutlu olunmayacağını ve

mutluluğu paylaşmak deyimine deyinmiştir.

2. Çalışkanlık ve özgüven

Bütün insanlar yaşamlarını kontrol altında tutabilmek isteğindedirler. Herkes

daha başarılı olabileceği bir noktaya giden yolda bir yol haritasına gereksinim

duyar. Yani plan ve programa. İşte bu noktada karşımıza iki önemli yapısal

özellik çıkar; Özgüven ve bir işi başarma azmi yani çalışkanlık. Gelgelim,

hepimiz bizi şekillendiren alışkanlıkların ve değerlerin ürünleriyiz. Biz ne

denli başarma azmi ve özgüvenle donatılmış olsak da çocukluktan başlayagelen

alışkanlıklarımız, çevrenin, ailenin, kültürel yapının etkileme gücü ile bizde

varolanı törpüleyip bilinci değil de bilinçaltını güçlendirebiliyor.

Adam çalışkan, çalışkanlığı ile de bugün Türkiye'de futbol gündeminin bir

numaralı çalıştırıcısı. Bilerek veya bilmeyerek, bir insan için çalışkanlığın en

büyük değerlerden biri olduğunun ayırdında. Ayrıca insanlık tarihine baktığımız

zaman bütün büyük işleri çok çalışkan ve azimli insanların başardığı da ortada.

İster büyük kuruluşlara, bütün büyük takımlara, büyük insanlara yakından bakın,

onların ortak özelliğinin azim ve iş disiplini olduğunu görürsünüz. Kıtaları

birleştiren köprülerden tutun da, insanın evreni keşfetmek için yaptığı uzay

yolculuklarına kadar bütün insan eylemlerinin esrarlı bir yanı yoktur. Bunların

hepsi, uzun süre planlı, programlı ve iş ahlakına dayalı çalışmaların eseridir.

Söz konusu iş ahlakı olduğunda bir teknik direktör için taviz asla yoktur. Belki

başarı için başka alternatifler de vardır ama bunların hiçbiri çalışkanlık kadar

değerli ve sonuç alıcı değildir. Diğer yolları seçmek, kolay yoldan başarı elde

etmek, kestirmeden zengin oluvermek anlamına gelir ki bu tür kazanımlar asla

kalıcı ve uzun ömürlü olamaz.

İmparatorumuz çalışkanlık gibi başarının en önemli unsuruna sahip olduğu halde

bazen yaşama doğru yerden başlamamanın sıkıntısını yaşıyor. Bu durumu yerel

maçlarda fazla sıkıntı yaratmıyor çünkü takımı ile diğerleri arasında büyük

farklar var. Ancak uluslararası maçlarda bilinçaltı devreye girerek belki de

istemediği halde birtakım mazeretlerden medet umar duruma geliyor. Kazandığı

prestijin yara almaması için bir anda "Onların 18 yabancısı var benim ise

kaybedecek birşeyim yok" deyiveriyor. Bu belki de bir dil sürçmesi ama biz dil

sürçmelerinin biliçaltındaki gerçekleri dışa vurma yöntemi olduğunu biliyoruz.

Koşullar ne olursa olsun bir teknik direktör insanı yetkinleştirenin iş yani

emek olduğu gerçeğini hiçbir zaman elden bırakmamalı. Ancak çalışma ile elde

edilen kazanımları üst düzeyde üretime dönüştürmenin bir yolu da motivasyondur.

Bir ekip birtakım mazeretlere sığınılarak motive edilemez. Böyle anlarda teknik

direktörün görevi oyuncularının kapasitelerini sınırlamak değil onların içindeki

potansiyeli açığa çıkarmaktır. Yani insanlara yapabileceklerini düşünmedikleri

şeyleri yaptırabilmek. Bunun için de bugüne kadar elde edilen kazanımlarla

yetinmeden yaşamda olumlu değişikliklerle birlikte yeni ufuklara yönelmek

gerekiyor. Olumlu insan yeni hedeflere ve değişime bir fırsat olarak bakar. İyi

bir hoca zamanın çoğunu eylemle, azını ise şikayetle geçirir. Şikayet edilen

zaman ise, başka bir şey için kullanılabilecek enerjinin ziyan edilmesidir.

Sayfa 35

Sorular

1.hikayenin konusu nedir?

Cevap:hayattan bezmiş bir postacının işini yapmasıdır.

2.”Ömer-i tehi” hikayesinde hakim olan duygu nedir?

Cevap:yalnızlık

3. ”Ömer-i tehi” hikayesinde verilmek istenen duygu ve düşünceler hangi

kişi,yer,zaman ve bağlamla sınırlandırılıp somutlaştırılmıştır?

Cevap:yer=sokaktır.zaman=sabah vakitleridir.kişi=ömerdir.bağlam=ömerin isyanı



Sayfa36

1.etkinlik

1.şiirlerin temasını bulunuz.

Cevap:yalnızlık

2. ”Ömer-i tehi” hikayesi ile bu şiirleri tema bakımından karşılaştırınız

cevap: . ”Ömer-i tehi” hikayesinde de yalnızlıktan söz ediliyor fakat o düz yazı

şeklinde yazılmıştır.

3.özgürlük,yaşama sevinci,ölüm,hoşgörü vb duygular tüm insanlarda ortak olmasına

rağmen bunların ifade ediliş biçimleri farklıdır.buna göre metinlerdeki

duyguların dile getiriliş yönünden karşılaştırınız.

Cevap:herkezin düşünceleri farklıdır. Her birinin yaşadıkları dönem farklıdır.

5.şiirde hangi duyulardan yararlanılmıştır.

Cevap:dokunma,işitme görme gibi duyulardan yararlanmıştır.



Sayfa 37

4.etkinlik



BAKIŞLAR

Yine benden yüksek bir not almıştı sınavda.Ne kadar çalışırsam çalışıyım bir

türlü geçemiyordum onu.Artık bu durumdan iyice sıkılmaya başlamıştım.Ve bir

karar aldım diğer sınavda onu kesinlikle geçecektim.

Sınav oldukça zordu.Yaptığım cevapları toplasak beş puan etmezdi ama ben yine de

geçecektim onu.Sınav sonrası öğretmenle beraber öğretmenler odasına gittim.Biri

sorarsa niye geldiğimi tebeşir almaya geldim diyecektim.Ama hiçbir şey olmadı

sınav kağıtlarının nereye konulduğunu gördüm ve birkaç tebeşir alıp çıktım.Öğlen

öğretmenler odası boşalınca hemen içeri girdim ve sınav kağıtlarını çıkardım.Ve

planım isimlerimizi değiştirmekti... Öyle de yaptım ve çıktım odadan.Şimdi sıra

sınav sonuçları okunduğu gün onun suratını görmekti.

Ama öyle olmadı...O gün arka sıramı terk edip en öne oturdum öğretmenin

'aferin!' diyişini daha yakından duyabilmek için.Ve yazılılar okunuyordu.'ali

dört ! aferin!' , 'Aslı beş , aferin Aslı! '....' Ezgi sıfır ! umarım bir

dahakine çalışma sitilini değiştirirsin' . Dünya başıma yıkıldı öyle utandım ki

ama öğretmenin durumu anladığından değil bakışlarından utandım.Bir daha da

kıskanmadım kimseyi,ne zaman aklımdan öle bir şey geçse hemen öğretmenin

bakışları geldi gözümün önüne...



Anlatımda sınırlandırma

1.”sanat,psikolojik roman,eylül,edebiyat,roman”kavramlarını genelden özele doğru

sıralayınız.

Cevap:Eylül-psikolojik roman-roman-edebiyat-sanat

2.televizyonlarımıza ulaşan görüntülerin kalitesinde ileti,verici ve alıcının

özellikleri ne kadar önemlidir?

Cevap:anlamak ve anlatmakla biter her şey

3.konu ve tür serbest bırakıldığında öğrencilerin çoğunun yazı yazarken

zorlanmasının sebebi ne olabilir?

Cevap:öğrenciler zorlanır çünkü konu geneldir.örneğin sanat dense öğrenci sanatı

hangi konudan ele alsın mimari mi? Edebiyat mı? Müzik mi?

4.yazılara başlık konulmasının sebebi nedir?

Cevap: başlık yazının özetidir.

5.bir denizi bardağa döksen denizin alacağı yine bardak kadardır. Sözünden ne

anlıyorsunuz.

Cevap: kapasite ne ise odur.

6.futbol sahasında çizgiler olmasaydı ne olurdu?

Cevap:belli kurallar olmazdı.





sayfa 39'daki 2.metinin soruları

1. Soru: İyilik, uygun bir başlık olur.

2. Soru: İyilik teması başlık dışında yaşlı kadının genç doktoru misafir etmesi

ve trenden inecek yolcuları beklemesiyle somutlaştırılmıştır.

3. Soru: Soyut olan temayı olay, kişiler, zaman ve anlatılan konu ile

somutlaştırırız.





SAYFA 40 ÖLÇME DEĞERLENDİRME:



1).........davranışlar ve sözler.........

2)D-Y

3)E

SAYFA 41 Ölçme değerlendirme

1)etkili bir iletişim için dil gerekir.

2)en önemli öge dildir.cünkü dil olmassa ileişim sağlanmaz.



SAYFA 41



Hazırlık

1.etkili bir iletişimin gerçekleşmesi için neler gereklidir?

Cevap: dil,dilin doğru kullanılması

2.sizce iletişimde en önemli öğe hangisidir?

Cevap: en önemli öğe dildir.çünkü dil olmadan iletişim olmaz

3.anlatımda üslubunuzu amacınıza ve muhatabınıza göre değiştirir misiniz?

Cevap: Alıcının durumuna göre değiştirilir.Bunun nedeni ise anlatımı daha etkili

kılmak ve karsınızdakilerin sizi daha iyi anlamasıdır.

SAYFA 43 2.etkinlik



gönderici.....yazar....şair....yok

ileti......?...........her şey sennde gizli diyor.....ruh ve beden arasındaki

ilişki

kanal...yazı ile.....şair.....yazı

alıcı.....biz(okuyucular).....okuyucular....okuyuc ular

sayfa 43 ölçme değerlendirme

1)Gönderici,alıcı,kanal,ileti ve şifre gibi iletişim ögeleri rol ve işleve göre

şekillenir.

2)D--Y--Y

3)Doğrudan etkiler.Örn:bilgi vermek isteniyorsa önceden araştırma yapılır.Duygu

vermek istiyorsa şiir yazar.

SAYFA 47. 6.etkinlik



1.METİN(HİKAYE)......ÖZNEL...DOĞRUDAN...SOMUT

2.METİN(ŞİİR)..........NESNEL....DOĞRUDAN....SOMUT

3.METİN.............ÖZNEL.........DOLAYLI......... .SOMUT

4.METİN.........ÖZNEL......DOĞRUDAN............... SOMUT



41.sayfa hazırlık soruları



1.dil,dilin doğru kullanılması

2.en önemli öge dildir.çünkü dil olmadan iletişim olmaz

3.alıcının durumuna göre iletişim değiştirilebilir





Sayfa 44

Hazırlık

1. Dili geçmiş zaman eki:Eğer bir olay geçmişte yaşanmış ise ve bizde bu olayı

bizzat görmüşsek o olay anlatılırken hikaye geçmiş zamanı kullanırız.

-Miş li geçmiş zaman:Olay yine geçmişte yaşanmışsa ama biz bunu görmemiş

başkasından duymuşsak o zaman rivayet geçmiş zaman eki kullanılır.

2.-dönemin zihniyeti

-bireysel zevk ve anlayışlar

-dil ve uslup teknikleri

-anlatıcının bakış açısı

-anlatıcının tavrı

3.Trafikteki şöför için sıkıntı,sokak çocuğu için yalnızlık,çiftçi için

sevinç,şair için bir ilham kaynağıdır.

1.etkinlik

İki ifadede doğrudur.İstanbul hem güzel hem de kalabalıktır.

2.etkinlik

Farklılığa dayanan ifadeler vardır.Tartışılabilir.



Biz birde bu metine başlık koyduk.''Hayata bakış açısı''



Sayfa 45

1.1.metin tartışılır.2.metin tartışılmaz.

2.1.metin sanat yapmak amacıyla 2.metin bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.

3.Anlatılır.Her yazar kendine doğrularına ve baakış açısına göre metin yazar.



3.etkinlik



Çay konulu öznel anlatım:Senin çayla ilgili düşüncelerin sevip sevmemen gibi..

Çay konulu nesnel anlatım:Çayın tarihçesini yazabilirsin.



4.etkinlikte aynı şekilde öznel analatımda kendi düşüncelerin nesnel anlatımda

bilgi vermek (Kapadokya'nın tarihi)

Sayfa 46



1.soru

Senelerden beri leylek görmüyorum.

Geçen gün sokakta gölgeleri mor ve ........................ takırtısıyla durdum.

Senelerden beri hasret kaldığı......................gülümsemesiyle gerilmişti.

Leylek yaz mevsimini kuşu değil bizzat yazdır.

Kırmızı gagasının takırtısı ,sese dönüşmüş bir sıcak temmuzdur.

2.soru

Sonradan öğrendik ki mısırlılar......................öldürüyorlarmış.





Sayfa 47



6.etkinlik

1.metin :öznel,doğrudan ,soyut

2.metin:nesnel,dolaylı,somut

3.metin:nesnel,dolaylı,somut

4.metin:nesnel,dolaylı,somut

3.etkinlik



Susuz yaşam mümkün değildir.İnsan gıda almadan haftalarca yaşayabilir.,fakat su

içmeden birkaç gün yaşamını sürdürebilir.Biyologlar "susuz hayat olmaz" derler.

Bu insanın biyolojik yapısının tartışmasız gerçeğidir.Antik çağda doktorlar

hastalarını suyla tedavi ederdi. Su en eski güzellik malzemesi ve en iyi doğal

ilaçtır. Temizler, canlandırır, zindeleştirir, güzelleştirir. Yani su hayat

iksiridir.

İnsan vücudunun %70’i sudan oluşmuştur.İnsan vücudu susuzluğa en fazla 3 gün

dayanabilir.Su bize aynı zamanda doğal güzellik verir. Vücudu temizler ve önemli

besin maddelerini organlara taşır. Suyun içerdiği mineraller ve eser miktardaki

elementler dokular ve kemikler için hayati önemi olan yapı taşlarıdır.

SU İLAÇTIR

• Su, vücudu içten temizler.Saç ,deri,tırnaklar bunların hepsinin sağlıklı ve

temiz olması için suya ihtiyacımız vardır.

• Su,çok içildiğinde vücudun atıklardan temizlenmesini sağlar.

• Su, fazla içildiğinde sindirim sistemi ve metabolizma,böbrekler,kalp ve

dolaşım görevlerini daha iyi yaparlar.Bu da organlar ve özellikle deri için

iyidir.

• Su bize hayati önemi olan maddeleri sağlar.Taşıma aracı olan kan olmasa

vücudumuzda hücreler metabolizma işlemini devam ettiremezler. Kan büyüme

hücreleri ve organları hayati önemi olan maddelerle besler.Ne kadar fazla su

içersek ,kan daha iyi akar ve vücut fonksiyonları daha iyi çalışır.

• Su, doyurur ve diyetlerde çok içilmelidir.

Bu yüzden içme ve kullanma suyu sürekli ve güvenilir bir şekilde temin

edilebilmelidir.İnsanların içme,kullanma endüstri ve tarımsal sulama gibi

ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra su çeşitli nitelik değişimlerine yani

kirlenmeye uğramaktadır.Ayrıca kullanılan su tekrar doğaya geri verilmektedir.Bu

nedenle içerik ve miktar açısından son derece kısıtlı olan su kaynakları da

kirlenmektedir.Kullanılma özellikleri yok olmakta ve olumsuz sonuçlar açığa

çıkmaktadır.

Bütün bunların sonucu olarak çevre temizliğine dikkat etmeliyiz.İçme suyu

kaynaklarımızın korunması daha uzun süre temiz ve sağlıklı su içmemizi

sağlar.Ayrıca depolarda sağlıklı şekilde toplanan sular binalarda hidrofor

depolarında bekletilmeden kullanılmalıdır.Hidrofor depoları en az yılda bir defa

temizlenip bakımı yapılmalıdır.Şebekede basınç yeterli olduğu için hidrofor

depoları kullanılmayıp içinde su bekletilmektedir.Bu bekleyen su şebeke

kesintilerinde bina içine verilmektedir. Bu durum sakıncalıdır.Depoda bekleyen

suyun belli aralıklarla kullanılması ve suya devirdaim yaptırılması

gereklidir.Aksi takdirde hidrofor deposunda uzun süre bekleyen suyun özellikleri

değişebilir.Şebekeden sağlıklı bir şekilde gelen suyu temiz ve bakımlı hidrofor

depolarında toplayarak kullanmalıyız. Hidrofor depolarının bakımı ve temizliğini

KASKİ Genel Müdürlüğüne müracaat edildiği zaman yapılmaktadır.



S.47



1)''bu nednle kuramsal olarak güney yarı küre,kuzzey yarım küreden daha kısa ve

daha sıcak yazlar,daha uzun ve daha soğuk kışlar geçirir''

''kuzey yarı küre güneşe yöneldiğinde kuzey yazları ortaya çıkar;kuzey

kışlarındaysa güney yarı küre güneşe döner''

2)bütün cümleler olabilir.çünkü yazar öznel bir anlatım yapmış

3)1.metinde soyut kelimeler ve cümleler vardır.

2.metinde somut kelimeler vardır.

4)anlatımı güçlendirir.hayat etmemizi kafamızda o düşünceyi tasarlamamızı

sağlar.

5)bence olay metinlerinde kullanılır.

6)metnin konusuna göre kişi anlatımını ona göre hazırlar ona göre düşünceler

üretir



S.48 Ölçme ve Değerlendirme

1.soru : (sırayla).somut,nesnel anlarım,öznel anlatım,dolaylı anlatım ,doğrudan

anlatım.

2.soru : (sırayla) y,y

3.soru : E

4.soru : B

5.soru : B

6. Anlatımın öznel veya nesnel dolaylı doğrudan somut veya soyut olması

bakımından etkiler

7.soru : Somut Anlatımda,görülen,işitilen duyularla algılanan warlıklardır.

Soyut Anlatımda,5 duyu ile işitilmeyen anlatımlardır..

sayfa 50

1)dilimiz metni daha sadedir çünkü fazla bilmediğimiz kelimeler yoktur

2)dilimiz metni sadedir lisansımız metni ise değildir

3)uzun cümleler onlamı olumsuz etkiler anlam bozukluklarına neden olur okuyucuyu

sıkar

4)sanatsal ifadelerde anlatımı zorlaştırmaktadır

2. etkinlik

1)mütünasip-orantılı,uygun-aynı anlamda

2)meftun-gönül vermiş,tutkun-aynı anlamda kullanılmiştır



Sayfa.51

4.etkinlik



1: d

2:A-D

3:C

5:E

6:B

7:A

8:E

9: D

10 : D

11: E



5.etkinlik

1)a.telafusu kolay olan kelimeler

b.anlamı bilinen kelimeler

c.gereksiz sözcükler

d.yanlış anlamda kelimeler kullanılmaz

e.belirtisiz cümle olması

f.uzun dolanbaçlı cümle

2)Kapalı anlatım olarak

6.etkinlik

Dünyada kulağa en ziyad lisan İtalyanca veya Rumcadır.Fakat tecrübe edenler

dünyada kulağa en hoş gelen ve anlamayanları bile hayran eden bir lisan varsa

İstanbul'da ve devletin büyük şehirlerinde konuşulan Türkçedir.

7.etkinlik



DENİZ YILDIZININ HİKAYESİ

'Bir adam, okyanus sahilinde yürüyüş yaparken, denize telaşla bir şeyler atan

birine rastlar. Biraz daha yaklaşınca, bu kişinin, sahile vurmuş

denizyıldızlarını denize attığını fark eder ve 'Niçin bu denizyıldızlarını

denize atıyorsunuz?' diye sorar. Topladıklarını denize atmaya devam eden kişi,

'Yaşamaları için,' yanıtını verince, adam şaşkınlıkla, 'İyi ama burada binlerce

denizyıldızı var. Hepsini atmanıza imkân yok. Sizin bunları denize atmanız neyi

değiştirecek ki?' der. Yerden bir denizyıldızı daha alıp denize atan kişi, 'Bak,

onun için çok şey değişti,' karşılığını verir' (alıntı)



S.54 ÇALIKUŞU İNCELEME SORULARI



1.CÜMLELER,PARAGRAFLAR,KELİMELER VS...DUVARDAKİ TAŞ VE HARÇLARIN YERİNİ TUTAR...

2.ANLAMLI CÜMLE OLMAYIŞININ NEDENİ EKLERİN KALDIRILMASIDIR.....

AKŞAM YAKLAŞIYOR,TEWPELERİN ARKASINDAKİ BOĞAZLARA KARANLIK ÇÖKMEYE BAŞLIYORDU..

*CÜMLENİN OLŞUMUNDA EKLERİN BÜYÜK ÖNEMİ VARDIR.EKSİZ CÜMLENİN ANLAŞILMASI

GÜÇTÜR...

sayfa 55 :3.etkinlik

kelimler arsında bir anlam ilişkisi olmadığı için.

5.etkinlik:

1-tek başına birşey ifade etmediği için belirsizlik ortaya çıkıyor.

2-bu cümlenin geçtiği paragrafa ihtiyaç duyarız.

6.etkinlik:

yolların ıssızlığının verdiği endişedir.

7.etkinlik:

bozulmuş dal,çıplak ayak,sel çukurları,seyrek fasılalar,uzun bıyıklı....

sayfa 56:8.etkinlik:

gri bulutlar-ağlayan bulut

siyah bulutlar-hüzünlü bulut



syf 56

alışılmış

yanık sesli çıngırak

karanlığın çökmesi

sel çukurları

korku uyanması



alışılmamış

kırların yalnızlığı

inler gibi ses çıkaran kağnılar

sönük akisler



8.etkinlik

Alışılmış:Yanık sesli çıngırak, karanlığn çökmesi, sel çukurları, korku

uyanması, ince sesli bir kadın.

Alışılmamış:Kırların yalnızlığı, inler gibi ses çıkaran kağnılar, sönük akisler.





S:59 ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME



Boşluklar

1. Bağlaşıklık

2.Bağdaşıklık

3.Bağdaştırma

2.Soru Döktürmek Dökmek işini yamak İşlemek

Sallayan Hareket ettirmek Anımsatan, hatırlatan

Kansız Kanı olmayan cansız, soluk

İhtiyar Yaşlı Yorgun ve yavaş

3.Soru:Hafız Osman kelimesiyle başlayan cümleyle bağlaşıklık kurmuştur.

4.Soru:Yolumu kesen hangi yüzyıldı, kansız renkler, acele adımlar.

5.Soru:Etmezdi. Kimin İstanbul'un ilk şairri olduğunu anlayamıyoruz.

6.Soru D



Sayfa 60 daki hazırlık soruları

1.Paragrafların oluşturulması metni daha kolay anlamamızı sağlar.

2.Cümlelerin biririyle uyumlu olmasıyla oluşturulur.

3.Bir insan herşeyden önce düşünmesini bilmeklidir. Düşünmeyen insan hiç bişey

yapamaz yazıda böyledir işte yazı yazabilmek için her şeyden önce düşünmek

gerekir.



sayfa 62-63 teki soruların cevapları

1.tema:doğa sevgisi

konu:deli davut'un gülen adaya duyduğu sevgi



2.gönderici (yazar)--------ileti(doğa sevgisi)--------kanal(gülen

ada)-------alıcı (okuyucu)

bağlam(metin)

3.doğa sevgisi temasını okuyucuya iletmek amacıyla yazılmış ve okuyucuda bu

temanın etkisi uyandırılmaya çalışılmıştır.



4.anlatıcı doğa sevgisi temasını deli davut'un gülen adaya olan sevgisini konu

edinerek vermeye çalışmış ve metni oluştururken okuyucuda bu etkiyi uyandıracak

bir anlatım şekli ve tutum sergilemiştir.



5.deli davut'un gülen adaya duyduğu sevgiyi anlatmak amacıyla,bu anafikir

etrafında oluşturulmuştur.



1.etkinlik

bir paragraf çıkarıdığı zaman metnin anlam bütünlüğünün bozulduğu fark

edilir.çünkü metni oluşturan paragraflar gerek yargı gerek anlam bakımından

metnin anlam bütünlüğünüde oluşturur.



2.etkinlik

paragrafta cümleler bir birimdir.belli bir bağlamda iletişime katılan

kelimeler,kelime grupları ve cümleler çeşitli yönlerden birbirlerinin anlamını

tamamlayarak bir anlatım birimi oluşturur.



3.etkinlik

iletişime katılan öğeler /gönderici,alıcı,ileti,kanal,bağlam),alıcıda

uyandırılmak istenen etki (tema,konu) ve anlatıcının konu veya nesne

karşısındaki tavrı (üslup,anlatım)anlatım türünü belirler.



4.etkinlik

Sanatsal Betimleme:

1.İzlenim kazandırmak amacıyla yazılır.

2.Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur.

3.Ayrıntılar sübjektif olarak verilir.

4.Amaç sanat yapmaktır.

Örnek metinler:s.91-92”İnce Memed” ve “Çarşı”



Açıklayıcı Betimleme:

1.Bilgi vermek amacıyla yazılır.

2.Genel ayrıntılar üzerinde durulur.

3. Ayrıntılar objektif (olduğu gibi)olarak verilir.

4.Amaç sanat yapmak için değil, bir konu hakkında bilgi vermektir.

5. Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulmaz.

6.Betimlenecek varlığa kişisel duygu ve düşünceler katılmaz.

Örnek metinler: s.92”Akdeniz Bölgesi”



5.etkinlik

gülen ada hikayesinde kişiler tanıtılırken açıklama ve tanımlamaya ,gülen adanın

özelliklerini verilirken betimlemeye ve hikayedeki olaylar anlatılırken

öykülemeye başvurularak metnin anlatım türünün hikaye olması sağlanmıştır.metnin

türünün oluşmasında anlatım türleri önemli rol oynar.



6.etkinlik

yaşamın değişmez olduğunu sanmak açık bir yanılgıdır.



sayfa 64 ve 65 ölçme ve değerlendirme soruları



1-a

2-d

3-d

4-c

5-c

6-a

7-a

8-b

9-b

10-b



S.67



1.A

2.C

3.E

4.C

5.B

6.E

7.B

8.A

9.B

10.A

11.C

12.B

13.E

14.E

15.E

16.E

17.A

18.D

19.E

20.B



S.73



1.doğada gördüğümüz her varlığın ismi olduğu gibi her insanında bir ismi

vardır.isim insanı tanıtan ,diğer insanlardan ayıran bir unsurdur.



2.bilinmeyen varlıkların ismi ,zihinde bir çağrışım uyandırmaz.zihinde

çağrışımın uyanabilmesi için ,söylenen varlığın bilinmesi,daha önce görülmüş

yada biri tarafından anlatılmış olması gerekir.çağrışım ancak bu şekilde

gerçekleşir.



4.bir tiyatro eserinde kişiler ,mekan ve zaman ''olay''etrafında birleşir



5.tarihçi kaybedilmiş bir savaşı,kazanılmış gibi anlatamaz;çünkü tarihçinin

görevi gerçekleri tüm çıplaklığıyla ,değiştirmeden aktarmaktır.roman yazarı ise

,hayal gücüne bağlı olarak olaylkarı farklılaştırarak anlatabilir.



1 etkinlik

ÖRNEK:Ağır adamlarla kahveye girdi Hasan.Olanları düşündü bir süre.Otursam mı

oturmasam mı diye bir tereddüt geçirdi.Sonra oturdu bir köşeye isteksiz.Babadan

kalma tütün tabakasını çıkardı,kalınca bir sigara sardı.Öyle dalmıştı ki

masasına konan çay bardağının sesi bile dikkatini çekmemişti.



Örnek :



Hamdi amcamı en son 1960-1961 yıllarında gördüm. Bir iş nedeniyle Ankara'ya

gelmişti. Beni görmeden gitmeyi içine sindirememiş, telefon edip geleceğini

söylemişti. Tıpkı çocukluğumda babamı beklediğim gibi, camdan cama koşup

gelişini bekledim. Uzun yıllar sonra birbirimizi görüp konuşacaktık. Amca yeğen

birbirimize sarıldık. Hem sevinçten hem de annemi babamı anımsayıp ağladık.

Çocuklarımı kucağına aldı. Onları öpüp öpüp sevdi. Kardeşim Leman Hanım, bunları

görseydi, dedi. O gün onu son görüşüm oldu. Öldüğünü duyduğum zaman ne

yapacağımı şaşırdım..



73.sayfadan sonrasını okumak için buraya tıklayınız devamı







10. SINIF dil ve anlatım kıtabı cevapları 76 ile 144. sayfa arası tüm

etkinliklerin ve soruların cevapları ve çözümleri, Lise 2 Dil ve anlatım dersi

cevapları 7/11/2008 • Kategori: Türkçe-Edebiyat-Ödev

sayfa 79

biz insanlar metni ; ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.

İLAHİ BAKIŞ ANLATIMI VARDIR.

METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ

OLAN OLAY KİŞİ Z**AN VE MEKAN VARDIR.

on ikiye bir var metni;ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.

1. ŞAHIS ANLATIM

METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ

OLAN OLAY KİŞİ Z**AN VE MEKAN VARDIR.

kefil metni; 3.ŞAHIS ANLATIM

METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ

OLAN OLAY KİŞİ Z**AN VE MEKAN VARDIR

sayfa 80

somut isim:yatak,yorgan,soba,oda

soyut isim:hüzün,z**an,sıcak

12.etkinlik

*-cik,-cağız ekleri sözcüğe küçültme,svgi,acıma anl**ları katar.

*bu anl** -cak,-cek ekleriyle de sağlanabilir.büyü(k)-cek,yavru-cak

*anneciğimin sesini kaç gündür duymuyorum(sevgi anl**ındadır)

çocukcağızın halini gördün mü?(acıma anl**ındadır)

buraya gelirken daracık bir yoldan geçtik.(küçültme anl**ındadır)

96.sayfa

1- Yazar, kahramanın psikolojik durumunun betimlemesini yapıyor .

2- kötü ve olumsuz....

3- Bir insanın ruh çözümlmesine tahlil denir.Aynı z**anda bu betimlemedir..

15.ETKİNLİK

BASİT SIFATLAR : küçük , hassas , kalın , bu ...

TÜREMİŞ SIFATLAR : endişeli , keskin , korkunç , binlerce...

97.sayfa

1- Nasıl davrandığını hareket , durumunu göstermek **acıyla anlatılmıştır..

2- Tiyatroda ki kişilerin durumunu ,hal ve hareketlerını anlatıyor diğer

betimlemelerde ise ruh halini betimlemektedir..

sayfa 97

1.hürrem sultan metnindeki betimlemeler tiyatro eserlerinde konuşanın

hareketlerini,durumun açıklmak ve göstermek için kullanılmıştır.ayrıca olayın

sahnesi ve aksesuarlaı yansıtılmıştır.

2.bu metindeki betimlemeler ,eserde konuşanın hareketlerini,durumunu açıkl**aya

yöneliktir.diğer betimleme örneklerinde kahramanların ruh hali ve mizacını

yansıtan betimlemeler yapılmıştır.

16.etkinlik

*-adalardan ve boğaziçinden mektuplar__insandan doğaya

-bu dağlık alan,şimdikinden canlıydı.__insandan doğaya

-tuz keskindir__duyular arası aktarma

*İSTİARE

aralarında benzerlik bulunan iki nesneden birini söyleyerek diğerini kastetmeye

denir.istiarede ya kendine benzetilen yada benzeyen bulunur.ikiye ayrılır.

açık istiare

sadece kendisine benzetilenin bulunduğu istiaredir.

arslanlarımız,hollandayı perişan etti.(arslanlarımız)

şakaklarıma kar mı yağdı ne?(kar)

kapalı istiare

sadece benzeyenin bulunduğu istiaredir.

can,kafeste durmaz uçar.(can)

tekerlekler yola birşeyler anlatıyor.(tekerlekler)

sayfa 98

17.etkinlik

-ev ve aile hakkında__parça bütün ilişkisi

*mecaz-ı mürsel

bir sözcüğü benzetme **acı gütmeden gerçek anl**ının dışında kullanmaktır.bir

başka deyişle :bir şeyin parçasını verip bütününü kastetme ;bütününü verip

parçasını kastetmedir.

dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal(hilal)

olaya Konya büyük tepki gösterdi(konya)

18.etkinlik

*betimleme öğeleri çıkarılmış metin ile normal metin karşılaştırıldığında

betimleme öğeleri çıkarılmış metnin anlatımının daha düz,daha kuru bir anlatım

olduğu gözlenir.betimlemelerde

yapılan mecazlar ve benzetmelerle anlatıma kazandırılan ahenk,estetik duyguların

uyanmasında önemli rol oynar ayrıca yapılan betimlemelerle anlatılan durum veya

olayın zihinde canlandırılması sağlanarak anlatıma gerçeklik katılır.

sayfa 99

görme:sallanıyor,geçiyor,sürü sürü,çekiliyor,loş,düşüyor,doğuyor,cıvıl

cıvıl,değiyor.

işitme:çığlık çığlık ,çekiç sesleri,çıngırak,laf atmalar,uğultu

dokunma:esiyor,serin serin,sıcak,ıslak

kokl**a:ter kokuları

tatma:yok



sayfa 100

*sıfatların çoğu çıkarılmış metinde bazı görsel öğelerin öne çıkarılması gereken

özellikleri verilmediği için metnin anlatım gücü etkilenmiştir.

*bir,yayvan,ufacık,uzun,dağınık,bir,bir,patlak,sök

ük,parça,bu,dört,yanı,duvarlı,tek,kat,basık

toprak,kalın,keskin,incecik,,avuç,pis,bu,

*metindeki görsel öğelerin özellikleri öne çıkarıldığı için anlatım daha

ahenkli,daha etkili ve daha gerçekçi bir hal almıştır.

21.etkinlik

*yapılan gözlem çalışmaları sonucunda gözlem yöntemleri hakkında şu sonuçlara

varılır:

gözlem yöntemleri:

1.doğrudan gözlem(sınıf gözlemi)

2.hatırda kalmış olayları ve varlıkları hatırlamayla yapılan gözlem

3.hayale dayanarak gerçekleştirilen gözlem

22.etkinlik:

*uzun ve geniş kanatları ,büyük ve geniş pençeleri ,keskin gözleriyle asaley ve

gücün sembolü olan kartallar ,asaletlerine yakışır şekilde yükseklerde

yaşar.usta bir avcı olan bu kuş ,yaşadığı yüksek yerlerden keskin gözleriyle

geniş bir alanı adeta radar gibi tarar ve bulduğu avının üstüne hedefe

kilitlenmiş bir füze gibi süzülür ,güçlü pençeleriyle avını yakalar

SAYFA 101

23.ETKİNİLİK

ben onları numaralandırdım sırasıyla yazıyorum

1-açıklayıcı betimleme: hastalığın sebebini açıkladığından dolayı

2-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için

3-açıklayıcı betimleme: kendini açıklama, akrabalık bildirme

4-açıklayıcı betimleme: neden sonuç ilişkisi olduğu için

5-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için

6-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için

7-sanatsal betimleme: gecenin özelliğinden dolayı

8-açıkşayıcı betimleme: ağız boşluğunun özelliği verildiği için

9-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için

10-sanatsal betimleme: kişinin özelliğini betimlediği için

Sayfa 102

resimlerin betimlemelerini size bırakıyorum...

26.etkinlik:Bir Pazar akş**ı sokağın sessizliğinde ilerlerken,soğuğun iliklerime

kadar sızdığını hissetmek,o karanlık içerisinde geride bıraktığım yerlerden

sanki gelen sesleri duymak beni öyle ürkütüyordu, öyle korkutuyordu ki bir an

hayatın son bulduğu düşüncesine kapıldım...Sanki bitmez bir kış akş**ıydı...

27.etkinlik:betimlemenin kullanıldığı türler:hikaye,roman,destan,şiir,gezi

yazısı,deneme yazısı

28.etkinlik:deyim aktarması sel**lara durmuş.sel**l**a insana özgü

birşeydir.aktarmanın türü insandan doğaya yapılmış.

aslan miyav demez kükrer t** tersi olması gerekli.

ay danlıyor gökyüzünden deyiminde gökyüzünden üstümüze yağmur yağar.doğadan

doğaya.

aslanlarımız yani askerlerimiz demek gerekir.doğadan insana aktarım

güle naz bülbül eder güle naz insan naz eder bu yüzden insandan doğaya aktarım

var...

29.etkinlik:1.si dönen insanı anlatıyor.bütün parça ilişkisini anlatıyor.

tencere derken içindekini kas ediyor...bütün parça ilişkisi.

sayfa 104 31.etkinlik

*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak

*küçültme anl**ı taşıyan niteleme

sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak

*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.

sayfa 105 32.etkinlik

eşitlik:ceviz kadar,senin kadar

üstünlük:daha yeşil,daha büyük

en üstünlük:en büyük,en zararlı

aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli



sayfa 105 33.etkinlik

her insan:belgisiz sıfat

herkes:belgisiz zamir

hangi:soru sıfatı

hangileri:soru zamiri

bu:işaret sıfatı

buraya:işaret zamiri

o:işaret sıfatı

orası:işaret zamiri

yaşlı:sıfat

yaşlılara:zamir

ölçme değerlendirme

1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme

tahlil

simgesel betimleme

2.d,3.a,4.d

5.a

6.c

7.c

8.b

9.c

10.e

11.e

12.b

13.b

14.c

15.d

16.a

17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı

olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir

aktarma yapılmıştır.

18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun

kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.

19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla

verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük

türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.

SYF:110

1-bülbül şiirinin yazılış sebebini mehmet akif ersoy şöle açııklar:"Bu manzume

yazılırken Yunan istilası altındaki topraklarımıza,hususiye ßursa'ya dair,elim

haberler geliyordu;tetkikine de imkan yoktu."

3-şiirdeki imgler am özellikleri;

sular zaten kararmıştı--akşamın olması

ıssız bir karanlık--gece

hilkat kesilmiş lal--bütün varlıkların sessizliği

dönüp meziye tırmandım--geçmişi hatırlamak

eninler çağlayıp durdu--inleyişler,iniltiler

ağaçlar,taşlar ürpermişti,güya Sür-ı Mehşer'di--kıyamat günü

hazan ağlar baharımda--kötü kader,nasipsizlik

4-metindeki ses benzerlikleri;kelime cümle düzeyindeki tekrarlar,kafiyeler ve

yapılan söz sanatları ahenk unsurları olarak kullanılmıştır.

5-şiirdeki kelime ve cümle seviyesindeki tekrarlar anlatımı güçlendirmek

amacıyla ahenk unsuru olarak kullanılmıştır.

6-şiirde İzmir'in işgali üzerinde duyulan üzüntü bülbülün feryatları iLe dile

getirilmeye çalışılmış ve şairi "ben" kelimesiyle "halkın" duygularını dile

getirmeye çalışılmıştır.

2.ETKİNLİK

şiirde geen "o,ne,sen,ben" szöcükleri isimlerin yerini kişi,soru ve işaret

yoluyla tutarak zamir görevinde kullanılmıştır.ßu zamirler isimlerin yerini

tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anlam ilişkileri kurulmasını sağlamak

amacıyla metinde görev almıştır.

3.ETKİNLİK

vadiyi sarmıştı--kaplamak

taşarken haşrolup beynimde--çok,fazla

zalamın sinesinden fışkıran--çıkmak(ses)

eninler çağlayıp durdu--devamlılık

kıyametler koparmak--bağırmak

bir damlacık göğsünde--çok küçük

hiç bilmez afakım--hayat

serilmiş gövdeler--insan .....

sayfa 99

görme:sallanıyor,geçiyor,sürü sürü,çekiliyor,loş,düşüyor,doğuyor,cıvıl

cıvıl,değiyor.

işitme:çığlık çığlık ,çekiç sesleri,çıngırak,laf atmalar,uğultu

dokunma:esiyor,serin serin,sıcak,ıslak

koklama:ter kokuları

tatma:yok

sayfa 104 30.etkinlik

*rüzgarsız,kesik,yoksuz,kapalı

upuzun,kapkara,alev gibi kıpkırmızı,minimini,ışıl ışıl ,taze taze

,masmavi,sımsıcak,tertemiz

-bu sufatlardan mini mini,upuzun,kapkara,kıpkırmızı,ışıl ışıl,taze taze,

masmavi,sımsıcak,tertemiz anlam yönünden güçlendirilmiştir.

-sıfatlarda pekiştirme iki yolla yapılır.

1)ikilemlerle yapılan pekiştirmeler:

iri iri gözler,koca koca ağaçlar

2.)''m,p,r,s''ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler:

yemyeşil vadi,ipince defter...

*geniş mi geniş odaları vardı bu evin

küçük küçük taşları tpolayıp koydu cebine

kıpkısasaçlarıyla çok hoş görünüyordu.

*pekiştirme sıfatları sözcüklein anlamını güçlendirmek için

kullanılır.pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.

sayfa 104 31.etkinlik

*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak

*küçültme anlamı taşıyan niteleme

sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak

*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.

sayfa 105 32.etkinlik

eşitlik:ceviz kadar,senin kadar

üstünlük:daha yeşil,daha büyük

en üstünlük:en büyük,en zararlı

aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli

sayfa 105 33.etkinlik

her insan:belgisiz sıfat

herkes:belgisiz zamir

hangi:soru sıfatı

hangileri:soru zamiri

bu:işaret sıfatı

buraya:işaret zamiri

o:işaret sıfatı

orası:işaret zamiri

yaşlı:sıfat

yaşlılara:zamir

ölçme değerlendirme

1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme

tahlil

simgesel betimleme

2.d

d

3.a

4.d

5.a

6.c

7.c

8.b

9.c

10.e

11.e

12.b

13.b

14.c

15.d

16.a

17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı

olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir

aktarma yapılmıştır.

18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun

kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.

19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla

verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük

türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.

sayfa 104 30.etkinlik

*rüzgarsız,kesik,yoksuz,kapalı

upuzun,kapkara,alev gibi kıpkırmızı,minimini,ışıl ışıl ,taze taze

,masmavi,sımsıcak,tertemiz

-bu sufatlardan mini mini,upuzun,kapkara,kıpkırmızı,ışıl ışıl,taze taze,

masmavi,sımsıcak,tertemiz anlam yönünden güçlendirilmiştir.

-sıfatlarda pekiştirme iki yolla yapılır.

1)ikilemlerle yapılan pekiştirmeler:

iri iri gözler,koca koca ağaçlar

2.)''m,p,r,s''ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler:

yemyeşil vadi,ipince defter...

*geniş mi geniş odaları vardı bu evin

küçük küçük taşları tpolayıp koydu cebine

kıpkısasaçlarıyla çok hoş görünüyordu.

*pekiştirme sıfatları sözcüklein anlamını güçlendirmek için

kullanılır.pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.



sayfa 104 31.etkinlik

*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak

*küçültme anlamı taşıyan niteleme

sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak

*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.

sayfa 105 32.etkinlik

eşitlik:ceviz kadar,senin kadar

üstünlük:daha yeşil,daha büyük

en üstünlük:en büyük,en zararlı

aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli

sayfa 105 33.etkinlik

her insan:belgisiz sıfat

herkes:belgisiz zamir

hangi:soru sıfatı

hangileri:soru zamiri

bu:işaret sıfatı

buraya:işaret zamiri

o:işaret sıfatı

orası:işaret zamiri

yaşlı:sıfat

yaşlılara:zamir

ölçme değerlendirme

1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme

tahlil

simgesel betimleme

2.d

d

3.a

4.d

5.a

6.c

7.c

8.b

9.c

10.e

11.e

12.b

13.b

14.c

15.d

16.a

17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı

olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir

aktarma yapılmıştır.

18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun

kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.

19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla

verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük

türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.

sayfa 111 2. etkinlik

*şiirde geçen ''o,ne,sen,ben''sözcükleri ismlerin yerini kişi,soru ve işaret

yoluyla tutarak zamir görevinde kullanılmıştır.bu zamirler isimlerin yeri

tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anlam ilişkileri kurulmasını sağlamak

amacıyla metinde görev almıştır.

sayfa 111 3. etkinlik

vadiyi sarmıştı.__kaplamak

serilmiş gövdeler__insan

bir damlacık göğsünde__çok küçük

zalamın sinesinden fışkıran__çıkmak(ses)

hiç bilmez afakım__hayat

sayfa 111 4. etkinlik

*verilen şiirde geçen ilk çağ ırmakları,sedef eller,çağlar,katı bir

yalnızlık,yabancı,gök,ölü sözcük ve sözcük grupları kendi anlamlarının dışında

farklı anlamlara gelecek şekilde ,çağrışım yapacak şekilde kullanılmıştır.

sayfa 111 5. etkinlik

*''bülbül''ve ''yok gibi yaşamak''şiirleri lirik bir anlatım kullanılarak

oluşturulmuş ve şiirlerde bir mutsuzluk teması işlenmiştir.''bülbül''şiirlerinde

izmir'in işgali üzerine duyulan mutsuzluk ''yok gibi yaşamak''şiirlerinde de

yalnızlıktan kaynaklanan bir mutsuzluk dile getirilmeye çalışılmıştır.

sayfa 111 6. etkinlik

*şiirde geçen ''ben ,sen,kendim''zamirleri kişi isimlerinin ;''bu,her şey,bunlar

''zamirleride varlık isimlerinin yerini tutması için kullanışmıştır.

sayfa 111 7. etkinlik

-*''kaç defa elime bir sopa alıp bunları önüme katarak kendi ormanlarına doğru

sürmek arzusunu duydum.

*onun için değilmidir ki ben araların da dolaşıken kaba kaba sırıtırlardı ve sağ

tarafımda bir boş torba gibi sallanan yenimle oynamaya kalkışırlardı.

*zira sağ kolumu,ben onlar için kaybettim.

----metinde kullanılan zamirler,isimlerin yerini tutarak cümleler arasındaki

anlam ilişkisinin kurulmasını sağlamıştır.

sayfa 112 8. etkinlik

şahıs zamirleri

teklik:sen,ben,o,kendi,kendim

çokluk nlar

işaret zamiri

teklik:bu,şu,o,bura

çokluk:bunlar

belgisiz zamir

teklik:bütün kimse,hiç kimse,herkes

çokluk:yok.

soru zamiri

teklik:ne

çokluk:neler

-isimlerin yerini kişi,işaret,belgisizlik ve soru yoluyla tutan zamirler bu

ayrıma göre sınıflandırılır.

-zamirler metin içindeki isimlerin yerini tutarak ,cümleler arasında anlam

ilgisi kurulmasında görev alır.

4 ve 5.metin soruları

*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan

parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde biraraya

getirilmiştir.

*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri

oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde

birarya getirilmiştir.

sayfa 113. 9.etkinlik

*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil

*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:

ben:tekil

siz,onlar:çoğul

----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla

bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden

çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.

sayfa 114 10.etkinlik

*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.

*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.

*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının

pekiştirilmesini sağlar.

*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.

bunu sen kendin istedin.

*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.

''siz önden buyurun''

övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.

bizmde bir bildiğimiz var.

sayfa 112;;7.etkınlık;1.sı

metınde kullanılan zamırler ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam

ılıskısının kurulmasını saglamıstır..

8.etkınlık;

teklık bolumu ;sahıs zamırlerı;

sen ben o kendı kendım

ısaret zamırı;

bu su o ora

belgısız zamırler;

butun kıse hıckımse herkes

soru zamırı;ne

cokluk bolumu;sahıs zamırı;onlar

işaret zamırı;bunlar

belgısız zamırler;yok

soru zamırı;neler

8.etkınlıgın 2.sorusu

ısımlerın yerını kısı kısı ısaret ve belgısısızlık ve soru yoluyla tutan

zamırler bu ayrıma gore sınıflandırılır...

3.sorusu,

zamırler metnın içindekı ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam

bılgısı kurulmasında gorev alır.

sayfa 112 7. etkinlik

-*''kaç defa elime bir sopa alıp bunları önüme katarak kendi ormanlarına doğru

sürmek arzusunu duydum.

*onun için değilmidir ki ben araların da dolaşıken kaba kaba sırıtırlardı ve sağ

tarafımda bir boş torba gibi sallanan yenimle oynamaya kalkışırlardı.

*zira sağ kolumu,ben onlar için kaybettim.

----metinde kullanılan zamirler,isimlerin yerini tutarak cümleler arasındaki

anlam ilişkisinin kurulmasını sağlamıştır.

sayfa 112 8. etkinlik

şahıs zamirleri

teklik:sen,ben,o,kendi,kendim

çokluk nlar

işaret zamiri

teklik:bu,şu,o,bura

çokluk:bunlar

belgisiz zamir

teklik:bütün kimse,hiç kimse,herkes

çokluk:yok.

soru zamiri

teklik:ne

çokluk:neler

-isimlerin yerini kişi,işaret,belgisizlik ve soru yoluyla tutan zamirler bu

ayrıma göre sınıflandırılır.

-zamirler metin içindeki isimlerin yerini tutarak ,cümleler arasında anlam

ilgisi kurulmasında görev alır.

sayfa 113;1.soru;

sen ben o sıırı uc sahıs arasındakı baglamda verılmıs ve metnı olusturan

parcalar bu uc sahıs arasındakı ılıskılerı verecek sekılde bır araya

getırılmıstır. 9.etkınlık;1.sı;

kısı zamırlerı kısı ısımlerının yerıne kullanılan zamırlerdır.dolayısıyla bır

ısme olmadan butn kıslerı karsılayabılırler

sayfa 113 4 ve 5.metin soruları

*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan

parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde biraraya

getirilmiştir.

*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri

oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde

birarya getirilmiştir.

sayfa 113. 9.etkinlik

*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil

*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:

ben:tekil

siz,onlar:çoğul

----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla

bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden

çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.

sayfa 114 10.etkinlik

*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.

*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.

*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının

pekiştirilmesini sağlar.

*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.

bunu sen kendin istedin.

*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.

''siz önden buyurun''

övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.

bizmde bir bildiğimiz var.

Sayfa 115 7.ve 8.metnin soruları

1.beni unutma şiirindeki şair''sevdiği''kişiye, ''bizim memleket''şiirinde ise

şair ''memleketinin insanlarına''seslenmektedir.

2.bu şiirlerin yazılış amacı duyguları harekete geçirmektir.

3.'bizim memleket''şiirinde

vatan sevgisi iyimser bir şekilde , bülbül şiirnde ise karamsar bir şekilde ele

alınmıştır.

sayfa 115 11.etkinlik

*şairler içinde bulundukları ruh hallerine göre aynı duyguyu farklı yorumlarla

dile getirebilirler.

sayfa 115 12.etkinlik

*beni unutma ve bizim memleket şiirlerindeki varlıkların yerini işaret yoluyla

tutan veya varlıkları işaret yoluyla belirten sözcükler:

o saatler -işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)

o çılgın rüzgar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)

şu yollar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)

o iller-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)

orada -işaret zamiri (varlığın yerini işaret yolula tutuyor.)

sayfa 115 13.etkinlik

-metinde geçen işaret zamirleri ve işaret sıfatları:

işaret sıfatları

bu tükenmez musiki

bu orman

o alev gömleği

bu yağmur

bu kıldan ince yağmur

bu rüzgar

bu has ekmek

işaret zamiri

orada

bunlar göz pınarları

bunlar göz yaylası

bu mu

sayfa 116 14.etkinlik

*bu

işaret zamiri:bu,diğerinden daha güzel.

işaret sıfatı:bu kitap daha güzel.

*şu

işaret zamiri:şu,benim arkadaşım.

işaret sıfatı:şu adam az önce seni sordu.

*o

işaret zamiri,bizim arabamız.

işaret sıfatı araba bizim.

*böyle

işaret zamiri:ben de böylesini görmedim.

işaret sıfatı:böyle insanlarla karşılaşınca dikkatli ol.

sayfa 116 15.etkinlik

*bu düşünceler içerisinde gecenin karanlık saatlerinde yalnız başıma

yürüyordum.böyle birşey nasıl olabilirdi?bütün bu olanlar hayata olan

bağlılığımı azaltmıştı.böyle şeyler demek ki herkesin başına bu şekilde

gelebiliyormuş.

sayfa 116 16.etkinlik

*''onlarla ağlamış ,onlarla gülmüşüm__onlar(türküler)insan dışı varlığın yerini

tutmuştur.

*o gitmek istedi.__o(çocuk)insanın yerini tutmuştur.

*bir şey var sanki onu soruyorum.__o (nesne)insan dışı varlığın yerini

tutmuştur.

sayfa 117 9.metin soruları

1.yazar içindeki duyguları belirtmek için metni yazmıştır.

2.yazar metinde kişisel duygularını dile getirmiştir.

3.metnin teması ''sevgi''dir.metindeki sevgi temasını işlemek için cümleler bir

araya getirilmiştir.

4.metinde geçen ''kimsiniz,neye''sözcükler ismin yerini soru yoluyla tutan

sözcüklerdir.

sayfa 117 17.etkinlik

*şiirlerde ,öykü,roman ve tiyatro eserlerindeki içe dönük konuşmalarda coşku ve

heyecana bağlı anlatım kullanılır.

*lirik anlatımla oluşturulmuş metinlerde dil heyecana bağlı işlevinde

kullanılır.

''nihayet gönlüme baharı getiren sesiniz.

''benim ezeli melikem''gibi

sayfa 125

inceleme

1.çanakkale destanı metnide çanakkale savaşı ve savaşa katılanlar ,savaşın önemi

ve büyüklüğü vurgulanacak şekilde destansı bir anlatımla ele alınmıştır.

2.şair şiirinde çanakkale savaşına ve savaşa katılan kişilerin özelliklerine

(ırkları,renkleri)değinmiş,savaşta yaşanılan olaylara olağanüstünlükler katarak

destansı bir anlatımla konuyu işlemiştir.

3.verilen şiirde çanakkale savaşı destansı bir anlatımla ele alınmış ,adeta

savaş sahnesi ,savaşın büyüklüğü ve dehşeti gözler önünde canlandırılmaya

çalışılmıştır.

sayfa 125 5.etkinlik

*şiirde iş,oluş,hareket bildiren kelimelere örnekler;

''yükleniyor-diksem-sarılmış-gelmiş-veriyor-saçıyor-yırtılmasa-kustu-edecek-ettin-dedirir''gibi..

görülen geçmiş zaman:kuştu,döktü,dedi,çiğnetmedi,ettin,parçaladın

öğrenilen geçmiş zaman:sarılmış,uzanmış,gelmiş,durmuş

şimdiki zaman:kaynıyor,duruyor,bakıyorsun,parçalıyor,kaldı rıyor, yükleniyor

gelecek zaman:edecek,taşacaksın,çiğnetmeyecek

geniş zaman:eder,bilmem,ister,boşanır,siner,dedirir

dilek kipleri

istek kipi:gömelim

şart kipi lmasa,duysam,diksem,uzatsam,çatsam,bekletsem ,etse

m,sarsam,öpse,baksan

gereklilik kipi:yok

emir kipi:seyret,gel,kazsın,isteme,çiğnetme

sayfa 125 6.etkinlik

metindeki fiiler

verdi:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi

ilettiler:görülen geçmiş zaman,3.çoğul kişi

çöktü:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi

yat:emir kipi,2.tekil kişi

duydu:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi

geliyordu:şimdiki zmanın hikayesi,3.tekil kişi

oyalanmasın:emir kipi,3.tekil kişi

gösterelim:istek kipi,1.çoğul kişi

çıkarmayalım:istek kipi,1.çoğul kişi

*bir cümledeki yargının ,,cümleyi söyleyenin niyeti açısından kazandığı özelliğe

göre kip ve kişi ekleri önem kazanır.

*okunan destansı anlatımla oluşturulmuş metinlerde daha çok haber kipleri

kullanılmıştır.

sayfa 126 7.etkinlik

anlamlarına göre fiiller

kılış fiileri(nesne alabilen fiil)

aldı-buyur etti-derim-alır-dersiniz-bas-düşürdün-ver-çevrildi-kurarlar

durum fiileri(nesne almayan fiil)

oturmadı-baktılar-başladı-dedi-döndü-saldıracaklar-konuştu

oluş fiileri(öznedeki değişimin zamanla fark edildiği fiil)

unut-ol-ittifak eyle

sayfa 127 2 ve 3.metin

1.''kanije kalesinin fethi ''metnindeki kanije kalesinin fethi konusu gerçekçi

bir diile ele alınmıştır.''genç osman''metninde de bağdat'ın fethine katılan

genç osman adlı bir asker konu edinilmiştir.

2.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bilgilere dayanılarak gerçekçi bir

dille işlendiği için gerçekçi bir özellik kazanmıştır.''genç osman ''metni ise

tarihi bir olayı destansı bir anlatımla ele aldığı için daha etkileyicidir.

3.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bir olay hakkında bilgi vermek için

yazılmıştır.bu yüzden sade,gerçekçi bir anlatımı vardır.''genç osman ''metninde

de tarihi bir olay anlatılmış fakat bu anlatıma yiğitçe,destansı bir anlatım

katıldığı için anlatım daha etkileyici olmuştur.

sayfa 127 8.etkinlik

isim -fiiler (-ma,-iş-mak)

olmak,çıkmak,kurmayı

sıfat fiilller( acak,-an-ası-dık-maz-miş)

geçtiği,işlediği,olduğu,bulunduğu,planlayan,buluna n,dediğin,gittiği

zarf fiiler (ıp-ince-arak-ken-madan-dıkça-maksızın-r-maz vb

çıkıp,üzereyken,geçirerek,deyip,gönderip,vazgeçip, sevk edip,ulaşmadan

sayfa 127 9.etkinlik

keskin

kökleri:kes-kin

fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok

olumsuzluk şekilleri varmıdır?:yok

fiilimsimidir?:fiilimsi değildir.

fiilimsi ise türü nedir?:yok

uyku

kökleri:uyu-ku

fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok

olumsuzluk şekilleri varmıdır?yok

fiilimsi midir:fiilimsi değildir

fiilimsi ise türü nedir?:yok

bilmeyerek

kökleri:bil-me

fiilimsi eklerini almış mıdır?:-erek

olumsuzluk şekilleri varmıdır?:bilme-yerek

fiilimsi midir:filimsidir

fiilimsi ise türü nedir?:zarf-fiil

patlamaya

kökleri atla-t

fiilimsi eklerini almış mıdır?:-ma

olumsuzluk şekilleri varmıdır? atlat-ma-maya

fiilimsi midir:fiilmsidir

fiilimsi ise türü nedir?:isim-fiil

sayfa 128 10.etkinlik

*''çanakkale destanı '' metninde kaynıyor kum gibi ,tufan gibi mahşer

mahşer,öteden saikalar parçalıyor afakı,beriden zelzeleler kaldırıyor

a'makı,ölüm indirmede gökler ölü püskürmede yer ,o ne müthiş tipidir:savrulur

enkaz-ı beşer ....'gibi ifadelelerle savaş sahnesi ve savaşta Türk askerlerinin

yaptıkları ,olağanüstü özellikler katılarak anlatılmaya çalışılmıştır.

''oğuz kağan destanında ise oğuz kağan'ın özellikleri ve yaptıkları olağanüstü

özellikler (bu oğul anasının göğsünden ilk sütü içip bundan sonra içmedi.çiğ

et,çorba ve şarap istedi.dile gelmeye başladı. kırk gün sonra

büyüdü....vb)katılarak anlatılmıştır.

*bu anlatılan olağanüstü olaylar ve kişiler anlatımın da olağanüstü bir özellik

kazanmasını sağlamıştır.

sayfa 128 11.etkinlik

*destansı anlatımlar,destanlarda yer alan olağanüstü olayların ,yiğitçe ve

meydan okuyan ,kahramanlıkları anlatan havasını yansıtır.destansı anlatımlarda

,tarihte yaşanmış önemli olaylar ve kahramanlıklar destan havası içinde

anlatılır.

sayfa 128 12.etkinlik

DESTANSI ANLATIMLA OLUŞMUŞ METİNLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

---tarihi konular ve kahramanlıklar işlenir.

---olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.

---yapıp ,etmeler yani fiiller ön plandadır.sürekli hareket vardır.

---etkileyici bir özellik taşır.

---destan türünün yiğitçe havası vardır.____

Şey.. Acaba fazLadan 2 kanadın varsa verebilirmisin ? Benimkileri kırdıLarda.

sayfa 79

biz insanlar metni ; ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.

İLAHİ BAKIŞ ANLATIMI VARDIR.

METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ

OLAN OLAY KİŞİ ZamAN VE MEKAN VARDIR.

on ikiye bir var metni;ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.

1. ŞAHIS ANLATIM

METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ

OLAN OLAY KİŞİ ZamAN VE MEKAN VARDIR.

kefil metni; 3.ŞAHIS ANLATIM

METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ

OLAN OLAY KİŞİ ZamAN VE MEKAN VARDIR

sayfa 80

somut isim:yatak,yorgan,soba,oda

soyut isim:hüzün,zaman,sıcak

12.etkinlik

*-cik,-cağız ekleri sözcüğe küçültme,svgi,acıma anlamları katar.

*bu anlam -cak,-cek ekleriyle de sağlanabilir.büyü(k)-cek,yavru-cak

*anneciğimin sesini kaç gündür duymuyorum(sevgi anlamındadır)

çocukcağızın halini gördün mü?(acıma anlamındadır)

buraya gelirken daracık bir yoldan geçtik.(küçültme anlamındadır)

syfa 94

10.etkinlik

gizemli=etkileyici

beş=on

bir=on

yeşil=derinSyf 142:

19. Etkinlik

Durdu ^ geçişsiz

Durdurdu <=> geçişli

Okudu geçişli

Okuttu <=> geçişli

• Fiillerdeki "-dır" ve "-t" ekleri fiillerin çatısını geçişsizken geçişli hâle

getirmiştir. Anlam olarak da fiilin bildirdiği işi özne kendi yaparken (durdu,

okudu) fiil "-dır ve -t" eklerini aldıktan sonra işi başkasına yaptırma

(durdurdu, okuttu) anlamını kazanmıştır.

Syf 143:

20. Etkinlik

Oldurgan yapan ekler -r , -t , -dır

Ettirgen yapan ekler -r , -t -dır

21. Etkinlik

yaz - Ettirgen Çocuklara yazı yazdırdım.

bil - Ettirgen Bana haberi bildirdiler.

çöz - Ettirgen Ayakkasının bağlarını çözdürdü.

gör- Ettirgen Kuşu bana o gördürdü.

PiŞ- pişir- Biraz yemek pişirdi.

yürü - yürüt- Arabayı ben yürüttüm.

gez- gezdir- Köpeği gezdiriyordum.

gül - güldür- Bütün sınıfı fıkralarıyla güldürdü.

Syf 144

22. Etkinlik

Trafik işaretlerinin trafik kurallarını bildirmede kullanılan bir iletişim aracı

olduğu ve bunun da emredici anlatım yoluyla yapıldığı konusunda bir sunum

hazırlayınız.

23. Etkinlik

* Virgül: Ben virgülüm. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük

gruplarının arasına konarım. Beni görünce "durakla".

* Ünlem:Ben ünlem işaretiyim. Sevinç, korku, acıma, şaşma gibi duygulan anlatan

cümlelerin sonuna konarım. Beni görünce "şaşır, heyecanlan, bağır...".

* Soru işareti: Ben soru işaretiyim. Soru bildiren cümle ve sözlerin sonuna

konarım. Beni görünce "cevapla".

24. Etkinlik

Sınıfınızda uyulması gereken kuralları belirleyiniz.

Belirlediğiniz kuralları emredici anlatımın özelliklerine göre düzenleyiniz.

Oluşturduğunuz metindeki fiillerin çatılarını bulunuz.

25. Etkinlik

* * Oyala-:Akşam arkadaşta biraz oyalandım.

* Sev-: Senden haber alınca çok sevindim

* Gör-: Yaşlı adam hâlinden memnun görünüyordu.

* Ara-: Odanın içinde aranıyordu.

* Dola: Köpekler parkta dolanıyordu.

26. Etkinlik

Süsle--• Sınıfımızı süsledik. ■=> etken Bütün sokaklar süslenmiş. => edilgen

Oya, aynanın karşısında süsleniyor.

* Bak■=> dönüşlü Akşam parkta sana baktım. etken Bütün odalara bakıldı. ■=>

edilgen Onu görebilmek için sağa sola bakındı. ■=> dönüşlü

27. Etkinlik

• "Yola çıktık, ulaştık, çıkmayacaktık, uzaklaştık" filleri beraber bir işin

yapıldığı anlamını verir ancak işteşlik ekleri olan "ış, -iş,-uş,-üş" eklerini

almadıkları için işteş çatılı fiil olarak değerlendirilmezler.

28. Etkinlik

Özne-Yüklem İlişkisine Göre Fiil Çatıları

Etken Bu kitabı okudum.

Edilgen Bu kitap okundu.

Dönüşlü Ali tarandı, süslendi.

İşteş Çocuklar gülüşüyordu.

Nesne-Yüklem ilişkisine Göre Fiil Çatıları

Geçişli Top oynarken camı kırdık.

Geçişsiz amcam dün akşam geldi.

Oldurgan Arkadaşım beni çok güldürdü.

Ettirgen Babam bakkaldan gazete aldırttı.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

1. * Emredici anlatımda emir, telkin ve öneri ifade eden kelimeler çok

kullanılır.

* Emredici metinlerin eğitici ve öğretici yönleri de vardır.

2. * Edilgen ve dönüşlü çatılı fiiller "-1" veya "-ın" ekini alır. (D)

* "-1", "-n" veya "-ş" ekini almamış olan bütün fiiller etkendir.

3. Doğru yanıt C seçeneğidir. Kurallı birleşik fiiller her zaman bitişik

yazılır.

4. Doğru yanıt E seçeneğidir. Emredici metinlerin okuyucuyu duygulandırmak gibi

bir amacı yoktur.

5. A ve D seçeneklerindeki "-ma,-me" ekleri fiilden fiil yapma eki olarak, B, C

ve E seçeneklerinde de isim-fiil olarak kullanılmıştır. Soru hatalıdır.

6. Doğru yanıt B seçeneğidir. Diğer seçeneklerde sıfat-fiil özne görevinde

kullanılmış ancak B seçeneğinde ise nesne görevinde kullanılmıştır.

7. Doğru yanıt B seçeneğidir. Diğer seçeneklerde zarf-fiiller vardır ancak B

seçeneğinde sıfat-fiil vardır.

8. Doğru yanıt D seçeneğidir. Diğer seçeneklerde olduğu gibi D seçeneğindeki

sıfat-fiil, sıfat görevinde kullanılmamıştır.

9. Doğru yanıt D seçeneğidir. "Anlatılanları" sözcüğü adlaşmış bir sıfat-fiil

görevinde kullanılmıştır.

10. Emredici anlatımda bir iş yapmaya, bir eylemde bulunmaya zorlama anlamı

vardır. Emredici anlatımın telkin, öneri ve emir anlamları olduğu için sosyal

hayatın düzenlenmesinde emredici anlatım kullanılır.

kolay gelsin ....



karlı=sisli

her=birçok

7.8.9. meti

soru1)beş şehir de atatürkün,üzümcü de üzümcünün,sinekli bakkalda selim paşa

konağının

soru2)verilen betimlemelere insan betimlemesi diğer betimlemelerde ise tabiat

betimlemesi yapılmıştır

13.etkinlik sizin

10.metin

1)9.hariciye koğuşu metninde görünen dışında kahramanın ruh hali anlatılmış ve

ruh çözümlemesi yapılmıştır.

2)yazar hastadır ve sevdiği kızla bir araya gelememektedir.Bütün bunlar yazarın

pisikolojisini olumsuz yönde etkilemektedir.yazar,mutsuz ve karamsardır,kendini

yanlız hissetmektedir

3)davranışlardan yola çıkarak bir insanın pisikolojik durumunun tahlil edilmesi

de betimlemedie.buna tahlil denir

sayfa 95:

1-Atatürk, bir üzümcü, bir zaptiye nazırının oğlu

2-insan tasvirinin yapılmasıdır

11.etkinlik:

fiziksel özellikleri:

-yüzü, bıyıkları, siması, giyinişi, ağzı ve dudakları

ruhsal özellikleri:

-düşünceli hali, durgunluğu, dalgınlığı



96.sayfa

1- Yazar, kahramanın psikolojik durumunun betimlemesini yapıyor .

2- kötü ve olumsuz....

3- Bir insanın ruh çözümlmesine tahlil denir.Aynı zamanda bu betimlemedir..

15.ETKİNLİK

BASİT SIFATLAR : küçük , hassas , kalın , bu ...

TÜREMİŞ SIFATLAR : endişeli , keskin , korkunç , binlerce...

97.sayfa

1- Nasıl davrandığını hareket , durumunu göstermek amacıyla anlatılmıştır..

2- Tiyatroda ki kişilerin durumunu ,hal ve hareketlerını anlatıyor diğer

betimlemelerde ise ruh halini betimlemektedir.

sayfa 97

1.hürrem sultan metnindeki betimlemeler tiyatro eserlerinde konuşanın

hareketlerini,durumun açıklamak ve göstermek için kullanılmıştır.ayrıca olayın

sahnesi ve aksesuarlaı yansıtılmıştır.

2.bu metindeki betimlemeler ,eserde konuşanın hareketlerini,durumunu açıklamaya

yöneliktir.diğer betimleme örneklerinde kahramanların ruh hali ve mizacını

yansıtan betimlemeler yapılmıştır.

16.etkinlik

*-adalardan ve boğaziçinden mektuplar__insandan doğaya

-bu dağlık alan,şimdikinden canlıydı.__insandan doğaya

-tuz keskindir__duyular arası aktarma

*İSTİARE

aralarında benzerlik bulunan iki nesneden birini söyleyerek diğerini kastetmeye

denir.istiarede ya kendine benzetilen yada benzeyen bulunur.ikiye ayrılır.

açık istiare

sadece kendisine benzetilenin bulunduğu istiaredir.

arslanlarımız,hollandayı perişan etti.(arslanlarımız)

şakaklarıma kar mı yağdı ne?(kar)

kapalı istiare

sadece benzeyenin bulunduğu istiaredir.

can,kafeste durmaz uçar.(can)

tekerlekler yola birşeyler anlatıyor.(tekerlekler)

sayfa 98

17.etkinlik

-ev ve aile hakkında__parça bütün ilişkisi

*mecaz-ı mürsel

bir sözcüğü benzetme amacı gütmeden gerçek anlamının dışında kullanmaktır.bir

başka deyişle :bir şeyin parçasını verip bütününü kastetme ;bütününü verip

parçasını kastetmedir.

dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal(hilal)

olaya Konya büyük tepki gösterdi(konya)

18.etkinlik

*betimleme öğeleri çıkarılmış metin ile normal metin karşılaştırıldığında

betimleme öğeleri çıkarılmış metnin anlatımının daha düz,daha kuru bir anlatım

olduğu gözlenir.betimlemelerde

yapılan mecazlar ve benzetmelerle anlatıma kazandırılan ahenk,estetik duyguların

uyanmasında önemli rol oynar ayrıca yapılan betimlemelerle anlatılan durum veya

olayın zihinde canlandırılması sağlanarak anlatıma gerçeklik katılır.

sayfa 99

görme:sallanıyor,geçiyor,sürü sürü,çekiliyor,loş,düşüyor,doğuyor,cıvıl

cıvıl,değiyor.

işitme:çığlık çığlık ,çekiç sesleri,çıngırak,laf atmalar,uğultu

dokunma:esiyor,serin serin,sıcak,ıslak

koklama:ter kokuları

tatma:yok

sayfa 100

*sıfatların çoğu çıkarılmış metinde bazı görsel öğelerin öne çıkarılması gereken

özellikleri verilmediği için metnin anlatım gücü etkilenmiştir.

*bir,yayvan,ufacık,uzun,dağınık,bir,bir,patlak,sök

ük,parça,bu,dört,yanı,duvarlı,tek,kat,basık

toprak,kalın,keskin,incecik,,avuç,pis,bu,

*metindeki görsel öğelerin özellikleri öne çıkarıldığı için anlatım daha

ahenkli,daha etkili ve daha gerçekçi bir hal almıştır.

21.etkinlik

*yapılan gözlem çalışmaları sonucunda gözlem yöntemleri hakkında şu sonuçlara

varılır:

gözlem yöntemleri:

1.doğrudan gözlem(sınıf gözlemi)

2.hatırda kalmış olayları ve varlıkları hatırlamayla yapılan gözlem

3.hayale dayanarak gerçekleştirilen gözlem

22.etkinlik:

*uzun ve geniş kanatları ,büyük ve geniş pençeleri ,keskin gözleriyle asaley ve

gücün sembolü olan kartallar ,asaletlerine yakışır şekilde yükseklerde

yaşar.usta bir avcı olan bu kuş ,yaşadığı yüksek yerlerden keskin gözleriyle

geniş bir alanı adeta radar gibi tarar ve bulduğu avının üstüne hedefe

kilitlenmiş bir füze gibi süzülür ,güçlü pençeleriyle avını yakalar

Sayfa 102

resimlerin betimlemelerini size bırakıyorum...

26.etkinlik:Bir Pazar akşamı sokağın sessizliğinde ilerlerken,soğuğun iliklerime

kadar sızdığını hissetmek,o karanlık içerisinde geride bıraktığım yerlerden

sanki gelen sesleri duymak beni öyle ürkütüyordu, öyle korkutuyordu ki bir an

hayatın son bulduğu düşüncesine kapıldım...Sanki bitmez bir kış akşamıydı...

27.etkinlik:betimlemenin kullanıldığı türler:hikaye,roman,destan,şiir,gezi

yazısı,deneme yazısı

28.etkinlik:deyim aktarması selamlara durmuş.selamlama insana özgü

birşeydir.aktarmanın türü insandan doğaya yapılmış.

aslan miyav demez kükrer tam tersi olması gerekli.

ay danlıyor gökyüzünden deyiminde gökyüzünden üstümüze yağmur yağar.doğadan

doğaya.

aslanlarımız yani askerlerimiz demek gerekir.doğadan insana aktarım

güle naz bülbül eder güle naz insan naz eder bu yüzden insandan doğaya aktarım

var...

29.etkinlik:1.si dönen insanı anlatıyor.bütün parça ilişkisini anlatıyor.

tencere derken içindekini kas ediyor...bütün parça ilişkisi.

sayfa 104 30.etkinlik

*rüzgarsız,kesik,yoksuz,kapalı

upuzun,kapkara,alev gibi kıpkırmızı,minimini,ışıl ışıl ,taze taze

,masmavi,sımsıcak,tertemiz

-bu sufatlardan mini mini,upuzun,kapkara,kıpkırmızı,ışıl ışıl,taze taze,

masmavi,sımsıcak,tertemiz anlam yönünden güçlendirilmiştir.

-sıfatlarda pekiştirme iki yolla yapılır.

1)ikilemlerle yapılan pekiştirmeler:

iri iri gözler,koca koca ağaçlar

2.)''m,p,r,s''ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler:

yemyeşil vadi,ipince defter...

*geniş mi geniş odaları vardı bu evin

küçük küçük taşları tpolayıp koydu cebine

kıpkısasaçlarıyla çok hoş görünüyordu.

*pekiştirme sıfatları sözcüklein anlamını güçlendirmek için

kullanılır.pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.



sayfa 104 31.etkinlik

*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak

*küçültme anlamı taşıyan niteleme

sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak

*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.

sayfa 105 32.etkinlik

eşitlik:ceviz kadar,senin kadar

üstünlük:daha yeşil,daha büyük

en üstünlük:en büyük,en zararlı

aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli

sayfa 105 33.etkinlik

her insan:belgisiz sıfat

herkes:belgisiz zamir

hangi:soru sıfatı

hangileri:soru zamiri

bu:işaret sıfatı

buraya:işaret zamiri

o:işaret sıfatı

orası:işaret zamiri

yaşlı:sıfat

yaşlılara:zamir

ölçme değerlendirme

1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme

tahlil

simgesel betimleme

2.d

d

3.a

4.d

5.a

6.c

7.c

8.b

9.c

10.e

11.e

12.b

13.b

14.c

15.d

16.a

17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı

olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir

aktarma yapılmıştır.

18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun

kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.

19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla

verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük

türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.

sayfa 109

1.insanların ses tonu duygularına göre değişiklik gösterir.kızgın,sinirli bir

insan ses tonunu yükselterek ,bağırarak konuşur.heyecanlı bir insanın sesi

titrerken ,üzgün bir insanın ses tonu alçalır.

3.şiir okurken fon müziklerinin kullanılması şiirin anlatımını gücünü

artırır.okunan şiire uygun olan fon müzikleri iletilmek istenen duyguyu daha

etkili kılar,duygusal bir ortam oluşmasını sağlar.

4.yazılı anlatım türlerinden biri olan şiirlerde,roman,hikaye ve tiyatrolardaki

içe dönük konuşmalarda (monologlar)duygular ifade edilmeye çalışılır.

5.*iki cümlede aynı olayı anlatmaktadır.

*ikinci cümle ,duyguları harekete geçirmede daha etkilidir;çünkü güneşin

doğuşu,hayal gücünden ,duygulardan yararlanılarak ifade edilmiştir.

1.etkinlik

AKINCILAR

Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik

Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik

Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: “ilerle!”

Bir yaz günü geçtik Tunadan kafilelerle

şimşek gibi atıldık bir semte yedi koldan

şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan

Bir gün yine doludizgin atlarımızla

Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla

Cennette bu gün gülleri açmış görürüz de

Hala o kızıl hatıra gitmez gözümüzde

Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik

Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik

Yahya Kemal Beyatlı

sayfa 112;;7.etkınlık;1.sı

metınde kullanılan zamırler ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam

ılıskısının kurulmasını saglamıstır..

8.etkınlık;

teklık bolumu ;sahıs zamırlerı;

sen ben o kendı kendım

ısaret zamırı;

bu su o ora

belgısız zamırler;

butun kıse hıckımse herkes

soru zamırı;ne

cokluk bolumu;sahıs zamırı;onlar

işaret zamırı;bunlar

belgısız zamırler;yok

soru zamırı;neler

8.etkınlıgın 2.sorusu

ısımlerın yerını kısı kısı ısaret ve belgısısızlık ve soru yoluyla tutan

zamırler bu ayrıma gore sınıflandırılır...

3.sorusu,

zamırler metnın içindekı ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam

bılgısı kurulmasında gorev alır...

sayfa 113;1.soru;

sen ben o sıırı uc sahıs arasındakı baglamda verılmıs ve metnı olusturan

parcalar bu uc sahıs arasındakı ılıskılerı verecek sekılde bır araya

getırılmıstır. 9.etkınlık;1.sı;

kısı zamırlerı kısı ısımlerının yerıne kullanılan zamırlerdır.dolayısıyla bır

ısme olmadan butn kıslerı karsılayabılırler

114;10.etkınlık;;1.sorusu;

ben bız ve kendım...

2.soru;;

kendım donusluluk zamırlerının ben zamırını pekıstıren zamırdır..

3.soru;;

anlamının pekıstırlmesını saglar.

4.soru;;1.sı;

yaslı adam kendı kendıne gulumsuyordu;

2.sı;

bunu sen kendın ıstedın.

5.soru;;orn;

sevgı anlamında sen yerıne sız kullanılır..

ornegın ;sız onden buyurun gıbı

ovunme amacıyla ben yerıne bız kullanılır



yfa 113 4 ve 5.metin soruları

*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan

parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde biraraya

getirilmiştir.

*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri

oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde

birarya getirilmiştir.



sayfa 113. 9.etkinlik

*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil

*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:

ben:tekil

siz,onlar:çoğul

----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla

bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden

çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.

sayfa 114 10.etkinlik

*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.

*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.

*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının

pekiştirilmesini sağlar.

*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.

bunu sen kendin istedin.

*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.

''siz önden buyurun''

övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.

bizmde bir bildiğimiz var.

Sayfa 115 7.ve 8.metnin soruları1.beni unutma şiirindeki şair''sevdiği''kişiye,

''bizim memleket''şiirinde ise şair ''memleketinin insanlarına''seslenmektedir.

2.bu şiirlerin yazılış amacı duyguları harekete geçirmektir.

3.'bizim memleket''şiirinde

vatan sevgisi iyimser bir şekilde , bülbül şiirnde ise karamsar bir şekilde ele

alınmıştır.



sayfa 115 11.etkinlik

*şairler içinde bulundukları ruh hallerine göre aynı duyguyu farklı yorumlarla

dile getirebilirler.



sayfa 115 12.etkinlik

*beni unutma ve bizim memleket şiirlerindeki varlıkların yerini işaret yoluyla

tutan veya varlıkları işaret yoluyla belirten sözcükler:

o saatler -işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)

o çılgın rüzgar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)

şu yollar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)

o iller-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)

orada -işaret zamiri (varlığın yerini işaret yolula tutuyor.)

sayfa 115 13.etkinlik

-metinde geçen işaret zamirleri ve işaret sıfatları:

işaret sıfatları

bu tükenmez musiki

bu orman

o alev gömleği

bu yağmur

bu kıldan ince yağmur

bu rüzgar

bu has ekmek

işaret zamiri

orada

bunlar göz pınarları

bunlar göz yaylası

bu mu

sayfa 116 14.etkinlik

*bu

işaret zamiri:bu,diğerinden daha güzel.

işaret sıfatı:bu kitap daha güzel.

*şu

işaret zamiri:şu,benim arkadaşım.

işaret sıfatı:şu adam az önce seni sordu.

*o

işaret zamiri,bizim arabamız.

işaret sıfatı araba bizim.

*böyle

işaret zamiri:ben de böylesini görmedim.

işaret sıfatı:böyle insanlarla karşılaşınca dikkatli ol.

sayfa 116 15.etkinlik

*bu düşünceler içerisinde gecenin karanlık saatlerinde yalnız başıma

yürüyordum.böyle birşey nasıl olabilirdi?bütün bu olanlar hayata olan

bağlılığımı azaltmıştı.böyle şeyler demek ki herkesin başına bu şekilde

gelebiliyormuş.

sayfa 116 16.etkinlik

*''onlarla ağlamış ,onlarla gülmüşüm__onlar(türküler)insan dışı varlığın yerini

tutmuştur.

*o gitmek istedi.__o(çocuk)insanın yerini tutmuştur.

*bir şey var sanki onu soruyorum.__o (nesne)insan dışı varlığın yerini

tutmuştur.

sayfa 117 9.metin soruları

1.yazar içindeki duyguları belirtmek için metni yazmıştır.

2.yazar metinde kişisel duygularını dile getirmiştir.

3.metnin teması ''sevgi''dir.metindeki sevgi temasını işlemek için cümleler bir

araya getirilmiştir.

4.metinde geçen ''kimsiniz,neye''sözcükler ismin yerini soru yoluyla tutan

sözcüklerdir.

sayfa 117 17.etkinlik

*şiirlerde ,öykü,roman ve tiyatro eserlerindeki içe dönük konuşmalarda coşku ve

heyecana bağlı anlatım kullanılır.

*lirik anlatımla oluşturulmuş metinlerde dil heyecana bağlı işlevinde

kullanılır.

''nihayet gönlüme baharı getiren sesiniz.

''benim ezeli melikem''gibi

sayfa 118 18.etkinlik

devrik cümleler:yeniden kendimi buldum mektubunuzda

güneş kahkahalar atarak uzaklaştı ufkumdan.

eksiltili cümleler:kırık bir tekne ,karanlık bir deniz

şehzadelerin karşısına çıkan yol iki:ölüm veya .......

soru cümleleri:kimsiniz?

neden dinç olcakmışım?

kısa cümleler:kimsiniz?

benim ezeli melikem.

mecaz ve yan anlamlı kelimeler:kopuş,getiren,kör bir kuyu,kıta,parçalandı.

şahıs zamirleri:siz,kendim,ben

-----------bu tür kelime ve cümleler lirik anlatımın oluşumunda kullanılır.bu

kelime v cümleler yapı ve anlam bakımından bir araya getirilerek lirik anlatımın

oluşumunda görev üstlenir.

sayfa 118 19.etkinlik

*metinlerde geçen '' kimi,her biri,bazısı,herkes,kimse,biri''sözcükleri

isimlerin yerini belirsizlik yoluyla tutan belgisiz zamirlerdir.

*her ev ,bir yol,bir koca,bir çocuk__belgisiz sıfatlar

belgisiz sıfatlar isimleri belirsizlik yoluyla belirtir,belgisiz zamirler

belirsizlik yoluyla isimlerin yerini tutar.

sayfa 118 20.etkinlik-şiirde yapılan kafiye ve iç kafiyeler ,ses ve kelime

tekrarları başlıca ahenk unsurlarıdır.

-ahenk öğeleri ve ses akışı şiirdeki duygu atmosferini oluşturabilmek için bir

araya getirilmiştir.

sayfa 119 21.etkinlik

belgisiz zamir:hiçbirini beğenmedim.

kitapta yazıyor zaten.

bazıların değişmez prensipleri vardır.

kitapta yazıyor zaten.

kimileri annesinden ayrılamaz.

başka istemiyorum.

kitapta yazıyor zaten.

belgisiz sıfat

kitapta yazıyor zaten.

birkaç çocuk kenarda oturmuş oyun oynuyorlardı.

kitapta yazıyor zaten.

hiçbir söz kulağına girmiyor.

kitapta yazıyor zaten.

kitapta yazıyor zaten.

sayfa 120 22.etkinlik

*metinlerde geçen ''ne,kim,nerde,nereye,neydi''sözcükleri isimlerin yerini soru

yoluyla tutan soru zamirleridir.şiirlerdeki bu zamirlerin yerine bir isim

getirilemez.bu isimler bilinmediği için soru zamiri kullanılarak cümleye anlam

kazandırılmıştır.

sayfa 120 23. etkinlik

şahıs zamiri

basit zamir:siz,ben,kendi,kendisi,onu,biz,kendiniz.

birleşik zamir:yok.

işaret zamiri

basit zamir nları

birleşik zamir:burada,orada

belgisiz zamir

basit zamir:herkes,hepimiz

birleşik zamir:yok.

soru zamiri

basit zamir:kimler

birleşik zamir:yok.

sayfa 121 24.etkinlik

soru zamiri

hangi:hangisini beğendin?

ne kadar:ne kadar alacaksın?

kaç:elbiseyi kaça aldın?

soru sıfatı

hangi:hangi oyuncağı aldın?

ne kadar:na kadar para verdin?

kaç:kaç insan vardı?

sayfa 121 25.etkinlik

*ne yaptın?__soru zamiri

nerde yaptın?__soru zamiri

ne zaman yaptın?

nasıl yaptın?

niçin yaptın?

kim yaptı?__soru zamiri

sayfa 121 26.etkinlik

kimi:sıfat :kimi insanlar mı bilmiyor?

zamir:kimi çağırdın?

öteki:sıfat:çürük olan öteki meyvalar mı?

zamir:beğendiğin öteki miydi?

bazı:sıfat:camı kıranlar bazı çocuklar mıydı?

zamir:bağıranlar bazıları mıydı?

sayfa 121 ölçme değerlendirme

1.mecaz ve yan

heyecana bağlı

sıfat- zamir

isim-zamir

2.y,d,d,d,y,

3.b

4.a

5.d

6.b

7.kim:soru zamiri

kimsenin:belgisiz zamir

ne:soru zamiri

burada :işaret zamiri

şey:belgisiz zamir

nedir:soru zamiri

öteki:işaret zamiri

kim:soru zamiri

nerede:soru zamiri

ne:soru zamiri

8.şiirlerde ,hikaye,roman ve tiyatro eserlerinde coşku ve heyecana bağluı

anlatımdan yararlanılır.

9.öyküleyici anlatımda olay veya durumlar anlatılırken,duygusal düşünceler

katılmaz.coşku ve heyecana bağlı anlatımda duygular ve içinde buluulan ruh hali

yansıtılır.



Sayfa 131 - 17. Etkinlik

1)Roman

2)Hikâye

3)Tiyatro

4)Destan

5)Şiir

__________________

sayfa 129 13.etkinlik

yüklem olan isimler

karaydı--------karay idi

alımlıydı--------alımlı idi

gibiydi-------gibi idi

olduğundandır----olduğundan dır

kişiydi-------kişi idi

yerdi-----yer idi

vardı-----var idi

tüylüydü----tüylü idi

birleşik zamanlı fiiller

binerdi----biner idi

yemektir---yemek dır

avlardı-----avlar idi

ezmişti----ezmiş idi

geçirecektim----geçirecek idim

uğraşıyorduk----uğraşıyor idik

denetliyordum----denetliyor idik

bunalmışlardı----bunalmışlar idi

sanıyordum----sanıyor idim

*ek fiiller iki görevde kulllanılır.birincisi isimlere gelerek onları yüklem

yapmak,ikincisi de basit zamanlı fiilere gelerek onları birleşik zamanlı fiiller

yapmak..



sayfa 130 14.etkinlik

ek fiil:bayılmıştı

eklendiği kelimenin türü:fiil

isimlendirme:öğrenilen geçmiş zamanın hikayesi

ek fiil:senedir

eklendiği kelimenin türü:isim

isimlendirme:ek fiilin geniş zamanı

ek fiil lursam

eklendiği kelimenin türü:fiil

isimlendirme:geniş zamanın şartı

ek fiil:değil midir

eklendiği kelimenin türü:isim

isimlendirme:ek fiilin geniş zamanı

ek fiil:kuvvetlidir

eklendiği kelimenin türü:isim

isimlendirme:ek fiilin geniş zamanı



sayfa 130 15.etkinlik

*yapıyorum----şimdiki zaman,1.tekil kişi

*arıyorum----şimdiki zaman,1.tekil kişi

*bayılıyorum----şimdiki zaman,1.tekil kişi

*yapıyorum---şimdiki zaman,1.tekil kişi

*böler---geniş zaman,3.tekil kişi

*dolar---geniş zaman,3.tekil kişi

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder