Başlamadan Önce Reklamlara Tıklayın
10. sınıf Lise 2 Dil ve anlatım dersi Kitabındaki Sorular ve cevapları sayfalara göre sıralı -
S.15 Ölçme ve Değerlendirme Soruları
1.panel,saygı nezaket
2.y,d,y,d,y
3.b
4.C
5.D
6.TARTIŞMADA KURALLAR VARDIR MÜNAKAŞA DA YOKTUR....
7.KONU DIŞINA ÇIKMAMAYA...
8.TARAFSIZLIĞI
Sayfa 23
1.*güncel konular
*göndergesel
2.d,d,y
3.c
4.e
ünite sonu ölçme ve değerlendirme
1.d
2.a
3.c
4.d
5.e
6.b
7.a
8.e
9.d
10.e
11.e
Anlatıma Hazırlık
Sayfa 27 ödevi
Hazırlık
1.Yarışmalara hazırlık yapmadan katılan bir sporcunun başarılı olup olmayacağını
sebepleriyle açıklayınız.
Cevap:Başarılı olma ihtimali düşüktür;çünkü alt yapı olmalı zemin sağlam olmalı.
2.Duygu ve düşüncelerinizi sözlü olarak mı yoksa yazılı olarak mı daha rahat
ifade edersiniz?
Cevap:Yazılı kişinin yüzüne söyleyemediğim şeyleri yazarak söyleyebilirim.
3.Duygu ve düşüncelerinizi ifade etmede okuduğunuz kitapların nasıl bir katkısı
vardır?
Cevap:Kelime dağarcığımızı geliştirir.
4.’’Bakar kör’’ deyiminden hareketle, bakmak ile görmenin farkını açıklayınız.
Cevap:Bakmak =anlamak , görmek = aydınlatmak.
5.’’Kitap istikbale yollanan mektuptur.’’ Cemil Meriç’e ait bu sözden
anladıklarınızı birkaç paragraf halinde yazıp sınıfta okuyunuz.
Cevap: kitap okumak ilk başta faydasız görülür.anlık faydası olmasına rağmen çok
belirgin değildir.zaman geçtikçe, insan hayata atladıkça okuduğunun faydasını
görmeye başlar.bunu kendiside fark eder.istikbale yol alan mektup derken bu
kastedilir.
6.Hangi şair ve yazarların üslubunu beğendiğinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Cevap:Reşat Nuri Gün tekin türkçeyi yalın halinde sade şekilde kullanması.
Sayfa 27 ödevi
1.Etkinlik
’lirik şiir’’ hakkında hazırlık yapmadan bir metin yazınız.
Cevap: Lirik şiir: Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren sevinç,coşku veya
acı gibi ortak duyguların veya aşk, ayrılık, özlem gibi bireysel duyguların
coşkulu bir tarzda işlendiği şiirlere lirik şiir denir.
Bu konunun anlatımında kendinizi başarılı görüp görmediğinizi nedenleriyle
söyleyiniz.
Cevap:Evet başarılı gördüm.
Sayfa 28 ödevi
Sorular
1.’’Hüzünlü dönüş’’ adlı metinde yazar neyi, niçin, nasıl anlatmıştır?
Cevap:Peyami Safa hakkında anlatmıştır
2.Neyi, niçin ve nasıl anlatmak gerektiği üzerinde düşünmeden konuşmanın ve
yazmanın tutarlı olup olmayacağını nedenleriyle belirtiniz.
Cevap:Anlatımın kanıtlayıcı yönü olması.
3.Yazar, metni hazırlarken hangi kaynaklara başvurmuştur?
Cevap:Peyami Safa hakkında bilgi bulunan kitaplardan ansiklopedilerden
faydalanmıştır.
4.Kaynak gösterilmesi metni hangi yönlerden etkilemiştir?
Cevap:Kanıtlayıcı yönüyle.
5.Alıntı yapılan kaynakların ne şekilde verildiğini çeşitli kapıları inceleyerek
söyleyiniz.
Cevap dipnot şeklinde.
Sayfa 29 ödevi
Sorular
1.metinde hangi konu üzerinde durulmuştur?
Cevap:istanbulun güzelliklerinden bahsedilmiştir.
2.yazarların konuya bakış açılarının aynı olup olmadığını açıklayınız.
Cevap:her yazarın bakış açısı farklıdır. Örneğin bir yazar bir konuya ön yargılı
yaklaşır farklı bir yazar ise o konuya farklı yaklaşır.
3.kültür birikiminin,deneyimin ve çevrenin anlatıma nasıl bir etkisi olduğunu
açıklayınız.
Cevap:çok etkisi vardır.
Sayfa 30 ödevi
2.etkinlik
“gece ve “beş şehir” metinlerinde bütünlüğü sağlayan öğeleri bulunuz. Bu
öğelerin anlamlı bir birlik sağlayacak şekilde bir araya getirilip
getirilmediğini açıklayınız.
Cevap:anlamlı bir birlik sağlamazlar her yazının kendi teması ve ifade biçimi
vardır.
Sayfa30 ödevi
Sorular
1.”gençliğe hitabe”metninin hedef kitlesini ve yazılış amacını belirleyiniz
cevap:Türk gençlerine yazılmıştır.vatana sahip çıkmaları için
2.hedef kitlesinin ve yazılış amacının metnin anlatımını nasıl etkilediğini
açıklayınız
cevap:hedef kitlesinin belli olması o kişiye karşı hitapta bulunması açısından
önemlidir.
3.metinden Atatürk’ün tecrübelerini gösteren cümleleri bulunuz.
Cevap:seni,bu hazineden ,mahrum etmek isteyecek,dahi ve harici,bedhahların
olacak.
4.bu metin sizde nasıl bir duygu uyandırdı?
Cevap:Atatürk’ün bize çalışmamız gerektiğini ve çalışmamı istediğini uyandırdı.
Sayfa31 ödevi
Sorular
1.metinden kişisel gözlemlerin anlatıma yansıtıldığı cümleleri gösteriniz.
Cevap:ben farkına varmıyorum,adanın tepesine doğru gittiklerini görürdüm,içim
cız ederdi.
2.metinden hareketle anlatımda gözlemin önemini belirtiniz
cevap:gözlem olduğu zaman kanıtlayıcı olmuş olur.
Sayfa 31 ödevi
4.etkinlik
hangi metin ve konuşmalarda gözleme ihtiyaç duyulur.açıklayınız
cevap:her yazıda ihtiyaç duyulur(makale,gezi yazısı,deneme vb.)
sayfa 32 ödevi
7.etkinlik
yine yalnızım bu sokaklarda gidiyorum bilmeden nereye gittiğimi korkuyorum bana
bakan o karanlık sokaklardan sanki üstüme üstüme geliyor sokaklar.
O eski korkunç günlerden biriydi yine rüzgar ve yağmur bütün sinirini
çıkarırcasına nereye denk gelirse vuruyordu. Güneş eski güneş
değildi.bulutlar,onun güzelliğini kıskanır gibi üzerini
örtmüşlerdi.kazalar,çığlıklar,hasarlar hepsi bir aradaydı insanlar bu felaketin
bitmesini çaresizlikle beklediler.
32. sayfadaki metinler
SONSUZLUK BU MU?
Sokaktayım,kalabalık bir sokak arasında
Koşuyorum,etrafıma bakmadan koşuyorum
Yolumun ufukla kesişen noktasında
Sanki beni çağıran bir uçurum görüyorum
33. Sayfa 12.Etkinlik ödevi
Bu metinelrde bireysel zevk ve anlayışın etkisi büyüktür..yani bireysel zevk ve
anlayış yazarın eserine yansır..Çünkü Beş şehir ve Gece metinlerinde İstanbul
anlatılıyor..Fakat ikiside aynı değildir..Biiri tarihi olarak bakıyor biri
akşamki güzelliğini eserinde yansıtıyor...Sonuç olarak:zevkler farklı olduğundan
aynı konu hakkındaki eserlerde farklı olur..
S.34 hazırlık soruları
1.Sevgi,aşk,özlem ,kıskançlık vb.
3.Sana kalmış.
4.Vatan millet aşkıyla yazılmış.Ayrıca şehitlere duyulan saygıve sevgi
duygularıylada yazılmıştır.
5.İnsanların mutluluğa ihtiyaç duyduğu,özgür olmadan mutlu olunmayacağını ve
mutluluğu paylaşmak deyimine deyinmiştir.
2. Çalışkanlık ve özgüven
Bütün insanlar yaşamlarını kontrol altında tutabilmek isteğindedirler. Herkes
daha başarılı olabileceği bir noktaya giden yolda bir yol haritasına gereksinim
duyar. Yani plan ve programa. İşte bu noktada karşımıza iki önemli yapısal
özellik çıkar; Özgüven ve bir işi başarma azmi yani çalışkanlık. Gelgelim,
hepimiz bizi şekillendiren alışkanlıkların ve değerlerin ürünleriyiz. Biz ne
denli başarma azmi ve özgüvenle donatılmış olsak da çocukluktan başlayagelen
alışkanlıklarımız, çevrenin, ailenin, kültürel yapının etkileme gücü ile bizde
varolanı törpüleyip bilinci değil de bilinçaltını güçlendirebiliyor.
Adam çalışkan, çalışkanlığı ile de bugün Türkiye'de futbol gündeminin bir
numaralı çalıştırıcısı. Bilerek veya bilmeyerek, bir insan için çalışkanlığın en
büyük değerlerden biri olduğunun ayırdında. Ayrıca insanlık tarihine baktığımız
zaman bütün büyük işleri çok çalışkan ve azimli insanların başardığı da ortada.
İster büyük kuruluşlara, bütün büyük takımlara, büyük insanlara yakından bakın,
onların ortak özelliğinin azim ve iş disiplini olduğunu görürsünüz. Kıtaları
birleştiren köprülerden tutun da, insanın evreni keşfetmek için yaptığı uzay
yolculuklarına kadar bütün insan eylemlerinin esrarlı bir yanı yoktur. Bunların
hepsi, uzun süre planlı, programlı ve iş ahlakına dayalı çalışmaların eseridir.
Söz konusu iş ahlakı olduğunda bir teknik direktör için taviz asla yoktur. Belki
başarı için başka alternatifler de vardır ama bunların hiçbiri çalışkanlık kadar
değerli ve sonuç alıcı değildir. Diğer yolları seçmek, kolay yoldan başarı elde
etmek, kestirmeden zengin oluvermek anlamına gelir ki bu tür kazanımlar asla
kalıcı ve uzun ömürlü olamaz.
İmparatorumuz çalışkanlık gibi başarının en önemli unsuruna sahip olduğu halde
bazen yaşama doğru yerden başlamamanın sıkıntısını yaşıyor. Bu durumu yerel
maçlarda fazla sıkıntı yaratmıyor çünkü takımı ile diğerleri arasında büyük
farklar var. Ancak uluslararası maçlarda bilinçaltı devreye girerek belki de
istemediği halde birtakım mazeretlerden medet umar duruma geliyor. Kazandığı
prestijin yara almaması için bir anda "Onların 18 yabancısı var benim ise
kaybedecek birşeyim yok" deyiveriyor. Bu belki de bir dil sürçmesi ama biz dil
sürçmelerinin biliçaltındaki gerçekleri dışa vurma yöntemi olduğunu biliyoruz.
Koşullar ne olursa olsun bir teknik direktör insanı yetkinleştirenin iş yani
emek olduğu gerçeğini hiçbir zaman elden bırakmamalı. Ancak çalışma ile elde
edilen kazanımları üst düzeyde üretime dönüştürmenin bir yolu da motivasyondur.
Bir ekip birtakım mazeretlere sığınılarak motive edilemez. Böyle anlarda teknik
direktörün görevi oyuncularının kapasitelerini sınırlamak değil onların içindeki
potansiyeli açığa çıkarmaktır. Yani insanlara yapabileceklerini düşünmedikleri
şeyleri yaptırabilmek. Bunun için de bugüne kadar elde edilen kazanımlarla
yetinmeden yaşamda olumlu değişikliklerle birlikte yeni ufuklara yönelmek
gerekiyor. Olumlu insan yeni hedeflere ve değişime bir fırsat olarak bakar. İyi
bir hoca zamanın çoğunu eylemle, azını ise şikayetle geçirir. Şikayet edilen
zaman ise, başka bir şey için kullanılabilecek enerjinin ziyan edilmesidir.
Sayfa 35
Sorular
1.hikayenin konusu nedir?
Cevap:hayattan bezmiş bir postacının işini yapmasıdır.
2.”Ömer-i tehi” hikayesinde hakim olan duygu nedir?
Cevap:yalnızlık
3. ”Ömer-i tehi” hikayesinde verilmek istenen duygu ve düşünceler hangi
kişi,yer,zaman ve bağlamla sınırlandırılıp somutlaştırılmıştır?
Cevap:yer=sokaktır.zaman=sabah vakitleridir.kişi=ömerdir.bağlam=ömerin isyanı
Sayfa36
1.etkinlik
1.şiirlerin temasını bulunuz.
Cevap:yalnızlık
2. ”Ömer-i tehi” hikayesi ile bu şiirleri tema bakımından karşılaştırınız
cevap: . ”Ömer-i tehi” hikayesinde de yalnızlıktan söz ediliyor fakat o düz yazı
şeklinde yazılmıştır.
3.özgürlük,yaşama sevinci,ölüm,hoşgörü vb duygular tüm insanlarda ortak olmasına
rağmen bunların ifade ediliş biçimleri farklıdır.buna göre metinlerdeki
duyguların dile getiriliş yönünden karşılaştırınız.
Cevap:herkezin düşünceleri farklıdır. Her birinin yaşadıkları dönem farklıdır.
5.şiirde hangi duyulardan yararlanılmıştır.
Cevap:dokunma,işitme görme gibi duyulardan yararlanmıştır.
Sayfa 37
4.etkinlik
BAKIŞLAR
Yine benden yüksek bir not almıştı sınavda.Ne kadar çalışırsam çalışıyım bir
türlü geçemiyordum onu.Artık bu durumdan iyice sıkılmaya başlamıştım.Ve bir
karar aldım diğer sınavda onu kesinlikle geçecektim.
Sınav oldukça zordu.Yaptığım cevapları toplasak beş puan etmezdi ama ben yine de
geçecektim onu.Sınav sonrası öğretmenle beraber öğretmenler odasına gittim.Biri
sorarsa niye geldiğimi tebeşir almaya geldim diyecektim.Ama hiçbir şey olmadı
sınav kağıtlarının nereye konulduğunu gördüm ve birkaç tebeşir alıp çıktım.Öğlen
öğretmenler odası boşalınca hemen içeri girdim ve sınav kağıtlarını çıkardım.Ve
planım isimlerimizi değiştirmekti... Öyle de yaptım ve çıktım odadan.Şimdi sıra
sınav sonuçları okunduğu gün onun suratını görmekti.
Ama öyle olmadı...O gün arka sıramı terk edip en öne oturdum öğretmenin
'aferin!' diyişini daha yakından duyabilmek için.Ve yazılılar okunuyordu.'ali
dört ! aferin!' , 'Aslı beş , aferin Aslı! '....' Ezgi sıfır ! umarım bir
dahakine çalışma sitilini değiştirirsin' . Dünya başıma yıkıldı öyle utandım ki
ama öğretmenin durumu anladığından değil bakışlarından utandım.Bir daha da
kıskanmadım kimseyi,ne zaman aklımdan öle bir şey geçse hemen öğretmenin
bakışları geldi gözümün önüne...
Anlatımda sınırlandırma
1.”sanat,psikolojik roman,eylül,edebiyat,roman”kavramlarını genelden özele doğru
sıralayınız.
Cevap:Eylül-psikolojik roman-roman-edebiyat-sanat
2.televizyonlarımıza ulaşan görüntülerin kalitesinde ileti,verici ve alıcının
özellikleri ne kadar önemlidir?
Cevap:anlamak ve anlatmakla biter her şey
3.konu ve tür serbest bırakıldığında öğrencilerin çoğunun yazı yazarken
zorlanmasının sebebi ne olabilir?
Cevap:öğrenciler zorlanır çünkü konu geneldir.örneğin sanat dense öğrenci sanatı
hangi konudan ele alsın mimari mi? Edebiyat mı? Müzik mi?
4.yazılara başlık konulmasının sebebi nedir?
Cevap: başlık yazının özetidir.
5.bir denizi bardağa döksen denizin alacağı yine bardak kadardır. Sözünden ne
anlıyorsunuz.
Cevap: kapasite ne ise odur.
6.futbol sahasında çizgiler olmasaydı ne olurdu?
Cevap:belli kurallar olmazdı.
sayfa 39'daki 2.metinin soruları
1. Soru: İyilik, uygun bir başlık olur.
2. Soru: İyilik teması başlık dışında yaşlı kadının genç doktoru misafir etmesi
ve trenden inecek yolcuları beklemesiyle somutlaştırılmıştır.
3. Soru: Soyut olan temayı olay, kişiler, zaman ve anlatılan konu ile
somutlaştırırız.
SAYFA 40 ÖLÇME DEĞERLENDİRME:
1).........davranışlar ve sözler.........
2)D-Y
3)E
SAYFA 41 Ölçme değerlendirme
1)etkili bir iletişim için dil gerekir.
2)en önemli öge dildir.cünkü dil olmassa ileişim sağlanmaz.
SAYFA 41
Hazırlık
1.etkili bir iletişimin gerçekleşmesi için neler gereklidir?
Cevap: dil,dilin doğru kullanılması
2.sizce iletişimde en önemli öğe hangisidir?
Cevap: en önemli öğe dildir.çünkü dil olmadan iletişim olmaz
3.anlatımda üslubunuzu amacınıza ve muhatabınıza göre değiştirir misiniz?
Cevap: Alıcının durumuna göre değiştirilir.Bunun nedeni ise anlatımı daha etkili
kılmak ve karsınızdakilerin sizi daha iyi anlamasıdır.
SAYFA 43 2.etkinlik
gönderici.....yazar....şair....yok
ileti......?...........her şey sennde gizli diyor.....ruh ve beden arasındaki
ilişki
kanal...yazı ile.....şair.....yazı
alıcı.....biz(okuyucular).....okuyucular....okuyuc ular
sayfa 43 ölçme değerlendirme
1)Gönderici,alıcı,kanal,ileti ve şifre gibi iletişim ögeleri rol ve işleve göre
şekillenir.
2)D--Y--Y
3)Doğrudan etkiler.Örn:bilgi vermek isteniyorsa önceden araştırma yapılır.Duygu
vermek istiyorsa şiir yazar.
SAYFA 47. 6.etkinlik
1.METİN(HİKAYE)......ÖZNEL...DOĞRUDAN...SOMUT
2.METİN(ŞİİR)..........NESNEL....DOĞRUDAN....SOMUT
3.METİN.............ÖZNEL.........DOLAYLI......... .SOMUT
4.METİN.........ÖZNEL......DOĞRUDAN............... SOMUT
41.sayfa hazırlık soruları
1.dil,dilin doğru kullanılması
2.en önemli öge dildir.çünkü dil olmadan iletişim olmaz
3.alıcının durumuna göre iletişim değiştirilebilir
Sayfa 44
Hazırlık
1. Dili geçmiş zaman eki:Eğer bir olay geçmişte yaşanmış ise ve bizde bu olayı
bizzat görmüşsek o olay anlatılırken hikaye geçmiş zamanı kullanırız.
-Miş li geçmiş zaman:Olay yine geçmişte yaşanmışsa ama biz bunu görmemiş
başkasından duymuşsak o zaman rivayet geçmiş zaman eki kullanılır.
2.-dönemin zihniyeti
-bireysel zevk ve anlayışlar
-dil ve uslup teknikleri
-anlatıcının bakış açısı
-anlatıcının tavrı
3.Trafikteki şöför için sıkıntı,sokak çocuğu için yalnızlık,çiftçi için
sevinç,şair için bir ilham kaynağıdır.
1.etkinlik
İki ifadede doğrudur.İstanbul hem güzel hem de kalabalıktır.
2.etkinlik
Farklılığa dayanan ifadeler vardır.Tartışılabilir.
Biz birde bu metine başlık koyduk.''Hayata bakış açısı''
Sayfa 45
1.1.metin tartışılır.2.metin tartışılmaz.
2.1.metin sanat yapmak amacıyla 2.metin bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.
3.Anlatılır.Her yazar kendine doğrularına ve baakış açısına göre metin yazar.
3.etkinlik
Çay konulu öznel anlatım:Senin çayla ilgili düşüncelerin sevip sevmemen gibi..
Çay konulu nesnel anlatım:Çayın tarihçesini yazabilirsin.
4.etkinlikte aynı şekilde öznel analatımda kendi düşüncelerin nesnel anlatımda
bilgi vermek (Kapadokya'nın tarihi)
Sayfa 46
1.soru
Senelerden beri leylek görmüyorum.
Geçen gün sokakta gölgeleri mor ve ........................ takırtısıyla durdum.
Senelerden beri hasret kaldığı......................gülümsemesiyle gerilmişti.
Leylek yaz mevsimini kuşu değil bizzat yazdır.
Kırmızı gagasının takırtısı ,sese dönüşmüş bir sıcak temmuzdur.
2.soru
Sonradan öğrendik ki mısırlılar......................öldürüyorlarmış.
Sayfa 47
6.etkinlik
1.metin :öznel,doğrudan ,soyut
2.metin:nesnel,dolaylı,somut
3.metin:nesnel,dolaylı,somut
4.metin:nesnel,dolaylı,somut
3.etkinlik
Susuz yaşam mümkün değildir.İnsan gıda almadan haftalarca yaşayabilir.,fakat su
içmeden birkaç gün yaşamını sürdürebilir.Biyologlar "susuz hayat olmaz" derler.
Bu insanın biyolojik yapısının tartışmasız gerçeğidir.Antik çağda doktorlar
hastalarını suyla tedavi ederdi. Su en eski güzellik malzemesi ve en iyi doğal
ilaçtır. Temizler, canlandırır, zindeleştirir, güzelleştirir. Yani su hayat
iksiridir.
İnsan vücudunun %70’i sudan oluşmuştur.İnsan vücudu susuzluğa en fazla 3 gün
dayanabilir.Su bize aynı zamanda doğal güzellik verir. Vücudu temizler ve önemli
besin maddelerini organlara taşır. Suyun içerdiği mineraller ve eser miktardaki
elementler dokular ve kemikler için hayati önemi olan yapı taşlarıdır.
SU İLAÇTIR
• Su, vücudu içten temizler.Saç ,deri,tırnaklar bunların hepsinin sağlıklı ve
temiz olması için suya ihtiyacımız vardır.
• Su,çok içildiğinde vücudun atıklardan temizlenmesini sağlar.
• Su, fazla içildiğinde sindirim sistemi ve metabolizma,böbrekler,kalp ve
dolaşım görevlerini daha iyi yaparlar.Bu da organlar ve özellikle deri için
iyidir.
• Su bize hayati önemi olan maddeleri sağlar.Taşıma aracı olan kan olmasa
vücudumuzda hücreler metabolizma işlemini devam ettiremezler. Kan büyüme
hücreleri ve organları hayati önemi olan maddelerle besler.Ne kadar fazla su
içersek ,kan daha iyi akar ve vücut fonksiyonları daha iyi çalışır.
• Su, doyurur ve diyetlerde çok içilmelidir.
Bu yüzden içme ve kullanma suyu sürekli ve güvenilir bir şekilde temin
edilebilmelidir.İnsanların içme,kullanma endüstri ve tarımsal sulama gibi
ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra su çeşitli nitelik değişimlerine yani
kirlenmeye uğramaktadır.Ayrıca kullanılan su tekrar doğaya geri verilmektedir.Bu
nedenle içerik ve miktar açısından son derece kısıtlı olan su kaynakları da
kirlenmektedir.Kullanılma özellikleri yok olmakta ve olumsuz sonuçlar açığa
çıkmaktadır.
Bütün bunların sonucu olarak çevre temizliğine dikkat etmeliyiz.İçme suyu
kaynaklarımızın korunması daha uzun süre temiz ve sağlıklı su içmemizi
sağlar.Ayrıca depolarda sağlıklı şekilde toplanan sular binalarda hidrofor
depolarında bekletilmeden kullanılmalıdır.Hidrofor depoları en az yılda bir defa
temizlenip bakımı yapılmalıdır.Şebekede basınç yeterli olduğu için hidrofor
depoları kullanılmayıp içinde su bekletilmektedir.Bu bekleyen su şebeke
kesintilerinde bina içine verilmektedir. Bu durum sakıncalıdır.Depoda bekleyen
suyun belli aralıklarla kullanılması ve suya devirdaim yaptırılması
gereklidir.Aksi takdirde hidrofor deposunda uzun süre bekleyen suyun özellikleri
değişebilir.Şebekeden sağlıklı bir şekilde gelen suyu temiz ve bakımlı hidrofor
depolarında toplayarak kullanmalıyız. Hidrofor depolarının bakımı ve temizliğini
KASKİ Genel Müdürlüğüne müracaat edildiği zaman yapılmaktadır.
S.47
1)''bu nednle kuramsal olarak güney yarı küre,kuzzey yarım küreden daha kısa ve
daha sıcak yazlar,daha uzun ve daha soğuk kışlar geçirir''
''kuzey yarı küre güneşe yöneldiğinde kuzey yazları ortaya çıkar;kuzey
kışlarındaysa güney yarı küre güneşe döner''
2)bütün cümleler olabilir.çünkü yazar öznel bir anlatım yapmış
3)1.metinde soyut kelimeler ve cümleler vardır.
2.metinde somut kelimeler vardır.
4)anlatımı güçlendirir.hayat etmemizi kafamızda o düşünceyi tasarlamamızı
sağlar.
5)bence olay metinlerinde kullanılır.
6)metnin konusuna göre kişi anlatımını ona göre hazırlar ona göre düşünceler
üretir
S.48 Ölçme ve Değerlendirme
1.soru : (sırayla).somut,nesnel anlarım,öznel anlatım,dolaylı anlatım ,doğrudan
anlatım.
2.soru : (sırayla) y,y
3.soru : E
4.soru : B
5.soru : B
6. Anlatımın öznel veya nesnel dolaylı doğrudan somut veya soyut olması
bakımından etkiler
7.soru : Somut Anlatımda,görülen,işitilen duyularla algılanan warlıklardır.
Soyut Anlatımda,5 duyu ile işitilmeyen anlatımlardır..
sayfa 50
1)dilimiz metni daha sadedir çünkü fazla bilmediğimiz kelimeler yoktur
2)dilimiz metni sadedir lisansımız metni ise değildir
3)uzun cümleler onlamı olumsuz etkiler anlam bozukluklarına neden olur okuyucuyu
sıkar
4)sanatsal ifadelerde anlatımı zorlaştırmaktadır
2. etkinlik
1)mütünasip-orantılı,uygun-aynı anlamda
2)meftun-gönül vermiş,tutkun-aynı anlamda kullanılmiştır
Sayfa.51
4.etkinlik
1: d
2:A-D
3:C
5:E
6:B
7:A
8:E
9: D
10 : D
11: E
5.etkinlik
1)a.telafusu kolay olan kelimeler
b.anlamı bilinen kelimeler
c.gereksiz sözcükler
d.yanlış anlamda kelimeler kullanılmaz
e.belirtisiz cümle olması
f.uzun dolanbaçlı cümle
2)Kapalı anlatım olarak
6.etkinlik
Dünyada kulağa en ziyad lisan İtalyanca veya Rumcadır.Fakat tecrübe edenler
dünyada kulağa en hoş gelen ve anlamayanları bile hayran eden bir lisan varsa
İstanbul'da ve devletin büyük şehirlerinde konuşulan Türkçedir.
7.etkinlik
DENİZ YILDIZININ HİKAYESİ
'Bir adam, okyanus sahilinde yürüyüş yaparken, denize telaşla bir şeyler atan
birine rastlar. Biraz daha yaklaşınca, bu kişinin, sahile vurmuş
denizyıldızlarını denize attığını fark eder ve 'Niçin bu denizyıldızlarını
denize atıyorsunuz?' diye sorar. Topladıklarını denize atmaya devam eden kişi,
'Yaşamaları için,' yanıtını verince, adam şaşkınlıkla, 'İyi ama burada binlerce
denizyıldızı var. Hepsini atmanıza imkân yok. Sizin bunları denize atmanız neyi
değiştirecek ki?' der. Yerden bir denizyıldızı daha alıp denize atan kişi, 'Bak,
onun için çok şey değişti,' karşılığını verir' (alıntı)
S.54 ÇALIKUŞU İNCELEME SORULARI
1.CÜMLELER,PARAGRAFLAR,KELİMELER VS...DUVARDAKİ TAŞ VE HARÇLARIN YERİNİ TUTAR...
2.ANLAMLI CÜMLE OLMAYIŞININ NEDENİ EKLERİN KALDIRILMASIDIR.....
AKŞAM YAKLAŞIYOR,TEWPELERİN ARKASINDAKİ BOĞAZLARA KARANLIK ÇÖKMEYE BAŞLIYORDU..
*CÜMLENİN OLŞUMUNDA EKLERİN BÜYÜK ÖNEMİ VARDIR.EKSİZ CÜMLENİN ANLAŞILMASI
GÜÇTÜR...
sayfa 55 :3.etkinlik
kelimler arsında bir anlam ilişkisi olmadığı için.
5.etkinlik:
1-tek başına birşey ifade etmediği için belirsizlik ortaya çıkıyor.
2-bu cümlenin geçtiği paragrafa ihtiyaç duyarız.
6.etkinlik:
yolların ıssızlığının verdiği endişedir.
7.etkinlik:
bozulmuş dal,çıplak ayak,sel çukurları,seyrek fasılalar,uzun bıyıklı....
sayfa 56:8.etkinlik:
gri bulutlar-ağlayan bulut
siyah bulutlar-hüzünlü bulut
syf 56
alışılmış
yanık sesli çıngırak
karanlığın çökmesi
sel çukurları
korku uyanması
alışılmamış
kırların yalnızlığı
inler gibi ses çıkaran kağnılar
sönük akisler
8.etkinlik
Alışılmış:Yanık sesli çıngırak, karanlığn çökmesi, sel çukurları, korku
uyanması, ince sesli bir kadın.
Alışılmamış:Kırların yalnızlığı, inler gibi ses çıkaran kağnılar, sönük akisler.
S:59 ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
Boşluklar
1. Bağlaşıklık
2.Bağdaşıklık
3.Bağdaştırma
2.Soru Döktürmek Dökmek işini yamak İşlemek
Sallayan Hareket ettirmek Anımsatan, hatırlatan
Kansız Kanı olmayan cansız, soluk
İhtiyar Yaşlı Yorgun ve yavaş
3.Soru:Hafız Osman kelimesiyle başlayan cümleyle bağlaşıklık kurmuştur.
4.Soru:Yolumu kesen hangi yüzyıldı, kansız renkler, acele adımlar.
5.Soru:Etmezdi. Kimin İstanbul'un ilk şairri olduğunu anlayamıyoruz.
6.Soru D
Sayfa 60 daki hazırlık soruları
1.Paragrafların oluşturulması metni daha kolay anlamamızı sağlar.
2.Cümlelerin biririyle uyumlu olmasıyla oluşturulur.
3.Bir insan herşeyden önce düşünmesini bilmeklidir. Düşünmeyen insan hiç bişey
yapamaz yazıda böyledir işte yazı yazabilmek için her şeyden önce düşünmek
gerekir.
sayfa 62-63 teki soruların cevapları
1.tema:doğa sevgisi
konu:deli davut'un gülen adaya duyduğu sevgi
2.gönderici (yazar)--------ileti(doğa sevgisi)--------kanal(gülen
ada)-------alıcı (okuyucu)
bağlam(metin)
3.doğa sevgisi temasını okuyucuya iletmek amacıyla yazılmış ve okuyucuda bu
temanın etkisi uyandırılmaya çalışılmıştır.
4.anlatıcı doğa sevgisi temasını deli davut'un gülen adaya olan sevgisini konu
edinerek vermeye çalışmış ve metni oluştururken okuyucuda bu etkiyi uyandıracak
bir anlatım şekli ve tutum sergilemiştir.
5.deli davut'un gülen adaya duyduğu sevgiyi anlatmak amacıyla,bu anafikir
etrafında oluşturulmuştur.
1.etkinlik
bir paragraf çıkarıdığı zaman metnin anlam bütünlüğünün bozulduğu fark
edilir.çünkü metni oluşturan paragraflar gerek yargı gerek anlam bakımından
metnin anlam bütünlüğünüde oluşturur.
2.etkinlik
paragrafta cümleler bir birimdir.belli bir bağlamda iletişime katılan
kelimeler,kelime grupları ve cümleler çeşitli yönlerden birbirlerinin anlamını
tamamlayarak bir anlatım birimi oluşturur.
3.etkinlik
iletişime katılan öğeler /gönderici,alıcı,ileti,kanal,bağlam),alıcıda
uyandırılmak istenen etki (tema,konu) ve anlatıcının konu veya nesne
karşısındaki tavrı (üslup,anlatım)anlatım türünü belirler.
4.etkinlik
Sanatsal Betimleme:
1.İzlenim kazandırmak amacıyla yazılır.
2.Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur.
3.Ayrıntılar sübjektif olarak verilir.
4.Amaç sanat yapmaktır.
Örnek metinler:s.91-92”İnce Memed” ve “Çarşı”
Açıklayıcı Betimleme:
1.Bilgi vermek amacıyla yazılır.
2.Genel ayrıntılar üzerinde durulur.
3. Ayrıntılar objektif (olduğu gibi)olarak verilir.
4.Amaç sanat yapmak için değil, bir konu hakkında bilgi vermektir.
5. Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulmaz.
6.Betimlenecek varlığa kişisel duygu ve düşünceler katılmaz.
Örnek metinler: s.92”Akdeniz Bölgesi”
5.etkinlik
gülen ada hikayesinde kişiler tanıtılırken açıklama ve tanımlamaya ,gülen adanın
özelliklerini verilirken betimlemeye ve hikayedeki olaylar anlatılırken
öykülemeye başvurularak metnin anlatım türünün hikaye olması sağlanmıştır.metnin
türünün oluşmasında anlatım türleri önemli rol oynar.
6.etkinlik
yaşamın değişmez olduğunu sanmak açık bir yanılgıdır.
sayfa 64 ve 65 ölçme ve değerlendirme soruları
1-a
2-d
3-d
4-c
5-c
6-a
7-a
8-b
9-b
10-b
S.67
1.A
2.C
3.E
4.C
5.B
6.E
7.B
8.A
9.B
10.A
11.C
12.B
13.E
14.E
15.E
16.E
17.A
18.D
19.E
20.B
S.73
1.doğada gördüğümüz her varlığın ismi olduğu gibi her insanında bir ismi
vardır.isim insanı tanıtan ,diğer insanlardan ayıran bir unsurdur.
2.bilinmeyen varlıkların ismi ,zihinde bir çağrışım uyandırmaz.zihinde
çağrışımın uyanabilmesi için ,söylenen varlığın bilinmesi,daha önce görülmüş
yada biri tarafından anlatılmış olması gerekir.çağrışım ancak bu şekilde
gerçekleşir.
4.bir tiyatro eserinde kişiler ,mekan ve zaman ''olay''etrafında birleşir
5.tarihçi kaybedilmiş bir savaşı,kazanılmış gibi anlatamaz;çünkü tarihçinin
görevi gerçekleri tüm çıplaklığıyla ,değiştirmeden aktarmaktır.roman yazarı ise
,hayal gücüne bağlı olarak olaylkarı farklılaştırarak anlatabilir.
1 etkinlik
ÖRNEK:Ağır adamlarla kahveye girdi Hasan.Olanları düşündü bir süre.Otursam mı
oturmasam mı diye bir tereddüt geçirdi.Sonra oturdu bir köşeye isteksiz.Babadan
kalma tütün tabakasını çıkardı,kalınca bir sigara sardı.Öyle dalmıştı ki
masasına konan çay bardağının sesi bile dikkatini çekmemişti.
Örnek :
Hamdi amcamı en son 1960-1961 yıllarında gördüm. Bir iş nedeniyle Ankara'ya
gelmişti. Beni görmeden gitmeyi içine sindirememiş, telefon edip geleceğini
söylemişti. Tıpkı çocukluğumda babamı beklediğim gibi, camdan cama koşup
gelişini bekledim. Uzun yıllar sonra birbirimizi görüp konuşacaktık. Amca yeğen
birbirimize sarıldık. Hem sevinçten hem de annemi babamı anımsayıp ağladık.
Çocuklarımı kucağına aldı. Onları öpüp öpüp sevdi. Kardeşim Leman Hanım, bunları
görseydi, dedi. O gün onu son görüşüm oldu. Öldüğünü duyduğum zaman ne
yapacağımı şaşırdım..
73.sayfadan sonrasını okumak için buraya tıklayınız devamı
10. SINIF dil ve anlatım kıtabı cevapları 76 ile 144. sayfa arası tüm
etkinliklerin ve soruların cevapları ve çözümleri, Lise 2 Dil ve anlatım dersi
cevapları 7/11/2008 • Kategori: Türkçe-Edebiyat-Ödev
sayfa 79
biz insanlar metni ; ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.
İLAHİ BAKIŞ ANLATIMI VARDIR.
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ Z**AN VE MEKAN VARDIR.
on ikiye bir var metni;ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.
1. ŞAHIS ANLATIM
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ Z**AN VE MEKAN VARDIR.
kefil metni; 3.ŞAHIS ANLATIM
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ Z**AN VE MEKAN VARDIR
sayfa 80
somut isim:yatak,yorgan,soba,oda
soyut isim:hüzün,z**an,sıcak
12.etkinlik
*-cik,-cağız ekleri sözcüğe küçültme,svgi,acıma anl**ları katar.
*bu anl** -cak,-cek ekleriyle de sağlanabilir.büyü(k)-cek,yavru-cak
*anneciğimin sesini kaç gündür duymuyorum(sevgi anl**ındadır)
çocukcağızın halini gördün mü?(acıma anl**ındadır)
buraya gelirken daracık bir yoldan geçtik.(küçültme anl**ındadır)
96.sayfa
1- Yazar, kahramanın psikolojik durumunun betimlemesini yapıyor .
2- kötü ve olumsuz....
3- Bir insanın ruh çözümlmesine tahlil denir.Aynı z**anda bu betimlemedir..
15.ETKİNLİK
BASİT SIFATLAR : küçük , hassas , kalın , bu ...
TÜREMİŞ SIFATLAR : endişeli , keskin , korkunç , binlerce...
97.sayfa
1- Nasıl davrandığını hareket , durumunu göstermek **acıyla anlatılmıştır..
2- Tiyatroda ki kişilerin durumunu ,hal ve hareketlerını anlatıyor diğer
betimlemelerde ise ruh halini betimlemektedir..
sayfa 97
1.hürrem sultan metnindeki betimlemeler tiyatro eserlerinde konuşanın
hareketlerini,durumun açıklmak ve göstermek için kullanılmıştır.ayrıca olayın
sahnesi ve aksesuarlaı yansıtılmıştır.
2.bu metindeki betimlemeler ,eserde konuşanın hareketlerini,durumunu açıkl**aya
yöneliktir.diğer betimleme örneklerinde kahramanların ruh hali ve mizacını
yansıtan betimlemeler yapılmıştır.
16.etkinlik
*-adalardan ve boğaziçinden mektuplar__insandan doğaya
-bu dağlık alan,şimdikinden canlıydı.__insandan doğaya
-tuz keskindir__duyular arası aktarma
*İSTİARE
aralarında benzerlik bulunan iki nesneden birini söyleyerek diğerini kastetmeye
denir.istiarede ya kendine benzetilen yada benzeyen bulunur.ikiye ayrılır.
açık istiare
sadece kendisine benzetilenin bulunduğu istiaredir.
arslanlarımız,hollandayı perişan etti.(arslanlarımız)
şakaklarıma kar mı yağdı ne?(kar)
kapalı istiare
sadece benzeyenin bulunduğu istiaredir.
can,kafeste durmaz uçar.(can)
tekerlekler yola birşeyler anlatıyor.(tekerlekler)
sayfa 98
17.etkinlik
-ev ve aile hakkında__parça bütün ilişkisi
*mecaz-ı mürsel
bir sözcüğü benzetme **acı gütmeden gerçek anl**ının dışında kullanmaktır.bir
başka deyişle :bir şeyin parçasını verip bütününü kastetme ;bütününü verip
parçasını kastetmedir.
dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal(hilal)
olaya Konya büyük tepki gösterdi(konya)
18.etkinlik
*betimleme öğeleri çıkarılmış metin ile normal metin karşılaştırıldığında
betimleme öğeleri çıkarılmış metnin anlatımının daha düz,daha kuru bir anlatım
olduğu gözlenir.betimlemelerde
yapılan mecazlar ve benzetmelerle anlatıma kazandırılan ahenk,estetik duyguların
uyanmasında önemli rol oynar ayrıca yapılan betimlemelerle anlatılan durum veya
olayın zihinde canlandırılması sağlanarak anlatıma gerçeklik katılır.
sayfa 99
görme:sallanıyor,geçiyor,sürü sürü,çekiliyor,loş,düşüyor,doğuyor,cıvıl
cıvıl,değiyor.
işitme:çığlık çığlık ,çekiç sesleri,çıngırak,laf atmalar,uğultu
dokunma:esiyor,serin serin,sıcak,ıslak
kokl**a:ter kokuları
tatma:yok
sayfa 100
*sıfatların çoğu çıkarılmış metinde bazı görsel öğelerin öne çıkarılması gereken
özellikleri verilmediği için metnin anlatım gücü etkilenmiştir.
*bir,yayvan,ufacık,uzun,dağınık,bir,bir,patlak,sök
ük,parça,bu,dört,yanı,duvarlı,tek,kat,basık
toprak,kalın,keskin,incecik,,avuç,pis,bu,
*metindeki görsel öğelerin özellikleri öne çıkarıldığı için anlatım daha
ahenkli,daha etkili ve daha gerçekçi bir hal almıştır.
21.etkinlik
*yapılan gözlem çalışmaları sonucunda gözlem yöntemleri hakkında şu sonuçlara
varılır:
gözlem yöntemleri:
1.doğrudan gözlem(sınıf gözlemi)
2.hatırda kalmış olayları ve varlıkları hatırlamayla yapılan gözlem
3.hayale dayanarak gerçekleştirilen gözlem
22.etkinlik:
*uzun ve geniş kanatları ,büyük ve geniş pençeleri ,keskin gözleriyle asaley ve
gücün sembolü olan kartallar ,asaletlerine yakışır şekilde yükseklerde
yaşar.usta bir avcı olan bu kuş ,yaşadığı yüksek yerlerden keskin gözleriyle
geniş bir alanı adeta radar gibi tarar ve bulduğu avının üstüne hedefe
kilitlenmiş bir füze gibi süzülür ,güçlü pençeleriyle avını yakalar
SAYFA 101
23.ETKİNİLİK
ben onları numaralandırdım sırasıyla yazıyorum
1-açıklayıcı betimleme: hastalığın sebebini açıkladığından dolayı
2-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için
3-açıklayıcı betimleme: kendini açıklama, akrabalık bildirme
4-açıklayıcı betimleme: neden sonuç ilişkisi olduğu için
5-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için
6-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için
7-sanatsal betimleme: gecenin özelliğinden dolayı
8-açıkşayıcı betimleme: ağız boşluğunun özelliği verildiği için
9-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için
10-sanatsal betimleme: kişinin özelliğini betimlediği için
Sayfa 102
resimlerin betimlemelerini size bırakıyorum...
26.etkinlik:Bir Pazar akş**ı sokağın sessizliğinde ilerlerken,soğuğun iliklerime
kadar sızdığını hissetmek,o karanlık içerisinde geride bıraktığım yerlerden
sanki gelen sesleri duymak beni öyle ürkütüyordu, öyle korkutuyordu ki bir an
hayatın son bulduğu düşüncesine kapıldım...Sanki bitmez bir kış akş**ıydı...
27.etkinlik:betimlemenin kullanıldığı türler:hikaye,roman,destan,şiir,gezi
yazısı,deneme yazısı
28.etkinlik:deyim aktarması sel**lara durmuş.sel**l**a insana özgü
birşeydir.aktarmanın türü insandan doğaya yapılmış.
aslan miyav demez kükrer t** tersi olması gerekli.
ay danlıyor gökyüzünden deyiminde gökyüzünden üstümüze yağmur yağar.doğadan
doğaya.
aslanlarımız yani askerlerimiz demek gerekir.doğadan insana aktarım
güle naz bülbül eder güle naz insan naz eder bu yüzden insandan doğaya aktarım
var...
29.etkinlik:1.si dönen insanı anlatıyor.bütün parça ilişkisini anlatıyor.
tencere derken içindekini kas ediyor...bütün parça ilişkisi.
sayfa 104 31.etkinlik
*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak
*küçültme anl**ı taşıyan niteleme
sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak
*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.
sayfa 105 32.etkinlik
eşitlik:ceviz kadar,senin kadar
üstünlük:daha yeşil,daha büyük
en üstünlük:en büyük,en zararlı
aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli
sayfa 105 33.etkinlik
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz zamir
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru zamiri
bu:işaret sıfatı
buraya:işaret zamiri
o:işaret sıfatı
orası:işaret zamiri
yaşlı:sıfat
yaşlılara:zamir
ölçme değerlendirme
1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme
tahlil
simgesel betimleme
2.d,3.a,4.d
5.a
6.c
7.c
8.b
9.c
10.e
11.e
12.b
13.b
14.c
15.d
16.a
17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı
olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir
aktarma yapılmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun
kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla
verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük
türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.
SYF:110
1-bülbül şiirinin yazılış sebebini mehmet akif ersoy şöle açııklar:"Bu manzume
yazılırken Yunan istilası altındaki topraklarımıza,hususiye ßursa'ya dair,elim
haberler geliyordu;tetkikine de imkan yoktu."
3-şiirdeki imgler am özellikleri;
sular zaten kararmıştı--akşamın olması
ıssız bir karanlık--gece
hilkat kesilmiş lal--bütün varlıkların sessizliği
dönüp meziye tırmandım--geçmişi hatırlamak
eninler çağlayıp durdu--inleyişler,iniltiler
ağaçlar,taşlar ürpermişti,güya Sür-ı Mehşer'di--kıyamat günü
hazan ağlar baharımda--kötü kader,nasipsizlik
4-metindeki ses benzerlikleri;kelime cümle düzeyindeki tekrarlar,kafiyeler ve
yapılan söz sanatları ahenk unsurları olarak kullanılmıştır.
5-şiirdeki kelime ve cümle seviyesindeki tekrarlar anlatımı güçlendirmek
amacıyla ahenk unsuru olarak kullanılmıştır.
6-şiirde İzmir'in işgali üzerinde duyulan üzüntü bülbülün feryatları iLe dile
getirilmeye çalışılmış ve şairi "ben" kelimesiyle "halkın" duygularını dile
getirmeye çalışılmıştır.
2.ETKİNLİK
şiirde geen "o,ne,sen,ben" szöcükleri isimlerin yerini kişi,soru ve işaret
yoluyla tutarak zamir görevinde kullanılmıştır.ßu zamirler isimlerin yerini
tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anlam ilişkileri kurulmasını sağlamak
amacıyla metinde görev almıştır.
3.ETKİNLİK
vadiyi sarmıştı--kaplamak
taşarken haşrolup beynimde--çok,fazla
zalamın sinesinden fışkıran--çıkmak(ses)
eninler çağlayıp durdu--devamlılık
kıyametler koparmak--bağırmak
bir damlacık göğsünde--çok küçük
hiç bilmez afakım--hayat
serilmiş gövdeler--insan .....
sayfa 99
görme:sallanıyor,geçiyor,sürü sürü,çekiliyor,loş,düşüyor,doğuyor,cıvıl
cıvıl,değiyor.
işitme:çığlık çığlık ,çekiç sesleri,çıngırak,laf atmalar,uğultu
dokunma:esiyor,serin serin,sıcak,ıslak
koklama:ter kokuları
tatma:yok
sayfa 104 30.etkinlik
*rüzgarsız,kesik,yoksuz,kapalı
upuzun,kapkara,alev gibi kıpkırmızı,minimini,ışıl ışıl ,taze taze
,masmavi,sımsıcak,tertemiz
-bu sufatlardan mini mini,upuzun,kapkara,kıpkırmızı,ışıl ışıl,taze taze,
masmavi,sımsıcak,tertemiz anlam yönünden güçlendirilmiştir.
-sıfatlarda pekiştirme iki yolla yapılır.
1)ikilemlerle yapılan pekiştirmeler:
iri iri gözler,koca koca ağaçlar
2.)''m,p,r,s''ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler:
yemyeşil vadi,ipince defter...
*geniş mi geniş odaları vardı bu evin
küçük küçük taşları tpolayıp koydu cebine
kıpkısasaçlarıyla çok hoş görünüyordu.
*pekiştirme sıfatları sözcüklein anlamını güçlendirmek için
kullanılır.pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.
sayfa 104 31.etkinlik
*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak
*küçültme anlamı taşıyan niteleme
sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak
*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.
sayfa 105 32.etkinlik
eşitlik:ceviz kadar,senin kadar
üstünlük:daha yeşil,daha büyük
en üstünlük:en büyük,en zararlı
aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli
sayfa 105 33.etkinlik
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz zamir
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru zamiri
bu:işaret sıfatı
buraya:işaret zamiri
o:işaret sıfatı
orası:işaret zamiri
yaşlı:sıfat
yaşlılara:zamir
ölçme değerlendirme
1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme
tahlil
simgesel betimleme
2.d
d
3.a
4.d
5.a
6.c
7.c
8.b
9.c
10.e
11.e
12.b
13.b
14.c
15.d
16.a
17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı
olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir
aktarma yapılmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun
kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla
verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük
türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.
sayfa 104 30.etkinlik
*rüzgarsız,kesik,yoksuz,kapalı
upuzun,kapkara,alev gibi kıpkırmızı,minimini,ışıl ışıl ,taze taze
,masmavi,sımsıcak,tertemiz
-bu sufatlardan mini mini,upuzun,kapkara,kıpkırmızı,ışıl ışıl,taze taze,
masmavi,sımsıcak,tertemiz anlam yönünden güçlendirilmiştir.
-sıfatlarda pekiştirme iki yolla yapılır.
1)ikilemlerle yapılan pekiştirmeler:
iri iri gözler,koca koca ağaçlar
2.)''m,p,r,s''ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler:
yemyeşil vadi,ipince defter...
*geniş mi geniş odaları vardı bu evin
küçük küçük taşları tpolayıp koydu cebine
kıpkısasaçlarıyla çok hoş görünüyordu.
*pekiştirme sıfatları sözcüklein anlamını güçlendirmek için
kullanılır.pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.
sayfa 104 31.etkinlik
*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak
*küçültme anlamı taşıyan niteleme
sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak
*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.
sayfa 105 32.etkinlik
eşitlik:ceviz kadar,senin kadar
üstünlük:daha yeşil,daha büyük
en üstünlük:en büyük,en zararlı
aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli
sayfa 105 33.etkinlik
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz zamir
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru zamiri
bu:işaret sıfatı
buraya:işaret zamiri
o:işaret sıfatı
orası:işaret zamiri
yaşlı:sıfat
yaşlılara:zamir
ölçme değerlendirme
1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme
tahlil
simgesel betimleme
2.d
d
3.a
4.d
5.a
6.c
7.c
8.b
9.c
10.e
11.e
12.b
13.b
14.c
15.d
16.a
17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı
olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir
aktarma yapılmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun
kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla
verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük
türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.
sayfa 111 2. etkinlik
*şiirde geçen ''o,ne,sen,ben''sözcükleri ismlerin yerini kişi,soru ve işaret
yoluyla tutarak zamir görevinde kullanılmıştır.bu zamirler isimlerin yeri
tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anlam ilişkileri kurulmasını sağlamak
amacıyla metinde görev almıştır.
sayfa 111 3. etkinlik
vadiyi sarmıştı.__kaplamak
serilmiş gövdeler__insan
bir damlacık göğsünde__çok küçük
zalamın sinesinden fışkıran__çıkmak(ses)
hiç bilmez afakım__hayat
sayfa 111 4. etkinlik
*verilen şiirde geçen ilk çağ ırmakları,sedef eller,çağlar,katı bir
yalnızlık,yabancı,gök,ölü sözcük ve sözcük grupları kendi anlamlarının dışında
farklı anlamlara gelecek şekilde ,çağrışım yapacak şekilde kullanılmıştır.
sayfa 111 5. etkinlik
*''bülbül''ve ''yok gibi yaşamak''şiirleri lirik bir anlatım kullanılarak
oluşturulmuş ve şiirlerde bir mutsuzluk teması işlenmiştir.''bülbül''şiirlerinde
izmir'in işgali üzerine duyulan mutsuzluk ''yok gibi yaşamak''şiirlerinde de
yalnızlıktan kaynaklanan bir mutsuzluk dile getirilmeye çalışılmıştır.
sayfa 111 6. etkinlik
*şiirde geçen ''ben ,sen,kendim''zamirleri kişi isimlerinin ;''bu,her şey,bunlar
''zamirleride varlık isimlerinin yerini tutması için kullanışmıştır.
sayfa 111 7. etkinlik
-*''kaç defa elime bir sopa alıp bunları önüme katarak kendi ormanlarına doğru
sürmek arzusunu duydum.
*onun için değilmidir ki ben araların da dolaşıken kaba kaba sırıtırlardı ve sağ
tarafımda bir boş torba gibi sallanan yenimle oynamaya kalkışırlardı.
*zira sağ kolumu,ben onlar için kaybettim.
----metinde kullanılan zamirler,isimlerin yerini tutarak cümleler arasındaki
anlam ilişkisinin kurulmasını sağlamıştır.
sayfa 112 8. etkinlik
şahıs zamirleri
teklik:sen,ben,o,kendi,kendim
çokluk nlar
işaret zamiri
teklik:bu,şu,o,bura
çokluk:bunlar
belgisiz zamir
teklik:bütün kimse,hiç kimse,herkes
çokluk:yok.
soru zamiri
teklik:ne
çokluk:neler
-isimlerin yerini kişi,işaret,belgisizlik ve soru yoluyla tutan zamirler bu
ayrıma göre sınıflandırılır.
-zamirler metin içindeki isimlerin yerini tutarak ,cümleler arasında anlam
ilgisi kurulmasında görev alır.
4 ve 5.metin soruları
*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan
parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde biraraya
getirilmiştir.
*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri
oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde
birarya getirilmiştir.
sayfa 113. 9.etkinlik
*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil
*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:
ben:tekil
siz,onlar:çoğul
----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla
bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden
çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.
sayfa 114 10.etkinlik
*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.
*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.
*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının
pekiştirilmesini sağlar.
*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.
bunu sen kendin istedin.
*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.
''siz önden buyurun''
övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.
bizmde bir bildiğimiz var.
sayfa 112;;7.etkınlık;1.sı
metınde kullanılan zamırler ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam
ılıskısının kurulmasını saglamıstır..
8.etkınlık;
teklık bolumu ;sahıs zamırlerı;
sen ben o kendı kendım
ısaret zamırı;
bu su o ora
belgısız zamırler;
butun kıse hıckımse herkes
soru zamırı;ne
cokluk bolumu;sahıs zamırı;onlar
işaret zamırı;bunlar
belgısız zamırler;yok
soru zamırı;neler
8.etkınlıgın 2.sorusu
ısımlerın yerını kısı kısı ısaret ve belgısısızlık ve soru yoluyla tutan
zamırler bu ayrıma gore sınıflandırılır...
3.sorusu,
zamırler metnın içindekı ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam
bılgısı kurulmasında gorev alır.
sayfa 112 7. etkinlik
-*''kaç defa elime bir sopa alıp bunları önüme katarak kendi ormanlarına doğru
sürmek arzusunu duydum.
*onun için değilmidir ki ben araların da dolaşıken kaba kaba sırıtırlardı ve sağ
tarafımda bir boş torba gibi sallanan yenimle oynamaya kalkışırlardı.
*zira sağ kolumu,ben onlar için kaybettim.
----metinde kullanılan zamirler,isimlerin yerini tutarak cümleler arasındaki
anlam ilişkisinin kurulmasını sağlamıştır.
sayfa 112 8. etkinlik
şahıs zamirleri
teklik:sen,ben,o,kendi,kendim
çokluk nlar
işaret zamiri
teklik:bu,şu,o,bura
çokluk:bunlar
belgisiz zamir
teklik:bütün kimse,hiç kimse,herkes
çokluk:yok.
soru zamiri
teklik:ne
çokluk:neler
-isimlerin yerini kişi,işaret,belgisizlik ve soru yoluyla tutan zamirler bu
ayrıma göre sınıflandırılır.
-zamirler metin içindeki isimlerin yerini tutarak ,cümleler arasında anlam
ilgisi kurulmasında görev alır.
sayfa 113;1.soru;
sen ben o sıırı uc sahıs arasındakı baglamda verılmıs ve metnı olusturan
parcalar bu uc sahıs arasındakı ılıskılerı verecek sekılde bır araya
getırılmıstır. 9.etkınlık;1.sı;
kısı zamırlerı kısı ısımlerının yerıne kullanılan zamırlerdır.dolayısıyla bır
ısme olmadan butn kıslerı karsılayabılırler
sayfa 113 4 ve 5.metin soruları
*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan
parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde biraraya
getirilmiştir.
*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri
oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde
birarya getirilmiştir.
sayfa 113. 9.etkinlik
*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil
*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:
ben:tekil
siz,onlar:çoğul
----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla
bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden
çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.
sayfa 114 10.etkinlik
*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.
*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.
*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının
pekiştirilmesini sağlar.
*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.
bunu sen kendin istedin.
*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.
''siz önden buyurun''
övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.
bizmde bir bildiğimiz var.
Sayfa 115 7.ve 8.metnin soruları
1.beni unutma şiirindeki şair''sevdiği''kişiye, ''bizim memleket''şiirinde ise
şair ''memleketinin insanlarına''seslenmektedir.
2.bu şiirlerin yazılış amacı duyguları harekete geçirmektir.
3.'bizim memleket''şiirinde
vatan sevgisi iyimser bir şekilde , bülbül şiirnde ise karamsar bir şekilde ele
alınmıştır.
sayfa 115 11.etkinlik
*şairler içinde bulundukları ruh hallerine göre aynı duyguyu farklı yorumlarla
dile getirebilirler.
sayfa 115 12.etkinlik
*beni unutma ve bizim memleket şiirlerindeki varlıkların yerini işaret yoluyla
tutan veya varlıkları işaret yoluyla belirten sözcükler:
o saatler -işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o çılgın rüzgar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
şu yollar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o iller-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
orada -işaret zamiri (varlığın yerini işaret yolula tutuyor.)
sayfa 115 13.etkinlik
-metinde geçen işaret zamirleri ve işaret sıfatları:
işaret sıfatları
bu tükenmez musiki
bu orman
o alev gömleği
bu yağmur
bu kıldan ince yağmur
bu rüzgar
bu has ekmek
işaret zamiri
orada
bunlar göz pınarları
bunlar göz yaylası
bu mu
sayfa 116 14.etkinlik
*bu
işaret zamiri:bu,diğerinden daha güzel.
işaret sıfatı:bu kitap daha güzel.
*şu
işaret zamiri:şu,benim arkadaşım.
işaret sıfatı:şu adam az önce seni sordu.
*o
işaret zamiri,bizim arabamız.
işaret sıfatı araba bizim.
*böyle
işaret zamiri:ben de böylesini görmedim.
işaret sıfatı:böyle insanlarla karşılaşınca dikkatli ol.
sayfa 116 15.etkinlik
*bu düşünceler içerisinde gecenin karanlık saatlerinde yalnız başıma
yürüyordum.böyle birşey nasıl olabilirdi?bütün bu olanlar hayata olan
bağlılığımı azaltmıştı.böyle şeyler demek ki herkesin başına bu şekilde
gelebiliyormuş.
sayfa 116 16.etkinlik
*''onlarla ağlamış ,onlarla gülmüşüm__onlar(türküler)insan dışı varlığın yerini
tutmuştur.
*o gitmek istedi.__o(çocuk)insanın yerini tutmuştur.
*bir şey var sanki onu soruyorum.__o (nesne)insan dışı varlığın yerini
tutmuştur.
sayfa 117 9.metin soruları
1.yazar içindeki duyguları belirtmek için metni yazmıştır.
2.yazar metinde kişisel duygularını dile getirmiştir.
3.metnin teması ''sevgi''dir.metindeki sevgi temasını işlemek için cümleler bir
araya getirilmiştir.
4.metinde geçen ''kimsiniz,neye''sözcükler ismin yerini soru yoluyla tutan
sözcüklerdir.
sayfa 117 17.etkinlik
*şiirlerde ,öykü,roman ve tiyatro eserlerindeki içe dönük konuşmalarda coşku ve
heyecana bağlı anlatım kullanılır.
*lirik anlatımla oluşturulmuş metinlerde dil heyecana bağlı işlevinde
kullanılır.
''nihayet gönlüme baharı getiren sesiniz.
''benim ezeli melikem''gibi
sayfa 125
inceleme
1.çanakkale destanı metnide çanakkale savaşı ve savaşa katılanlar ,savaşın önemi
ve büyüklüğü vurgulanacak şekilde destansı bir anlatımla ele alınmıştır.
2.şair şiirinde çanakkale savaşına ve savaşa katılan kişilerin özelliklerine
(ırkları,renkleri)değinmiş,savaşta yaşanılan olaylara olağanüstünlükler katarak
destansı bir anlatımla konuyu işlemiştir.
3.verilen şiirde çanakkale savaşı destansı bir anlatımla ele alınmış ,adeta
savaş sahnesi ,savaşın büyüklüğü ve dehşeti gözler önünde canlandırılmaya
çalışılmıştır.
sayfa 125 5.etkinlik
*şiirde iş,oluş,hareket bildiren kelimelere örnekler;
''yükleniyor-diksem-sarılmış-gelmiş-veriyor-saçıyor-yırtılmasa-kustu-edecek-ettin-dedirir''gibi..
görülen geçmiş zaman:kuştu,döktü,dedi,çiğnetmedi,ettin,parçaladın
öğrenilen geçmiş zaman:sarılmış,uzanmış,gelmiş,durmuş
şimdiki zaman:kaynıyor,duruyor,bakıyorsun,parçalıyor,kaldı rıyor, yükleniyor
gelecek zaman:edecek,taşacaksın,çiğnetmeyecek
geniş zaman:eder,bilmem,ister,boşanır,siner,dedirir
dilek kipleri
istek kipi:gömelim
şart kipi lmasa,duysam,diksem,uzatsam,çatsam,bekletsem ,etse
m,sarsam,öpse,baksan
gereklilik kipi:yok
emir kipi:seyret,gel,kazsın,isteme,çiğnetme
sayfa 125 6.etkinlik
metindeki fiiler
verdi:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
ilettiler:görülen geçmiş zaman,3.çoğul kişi
çöktü:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
yat:emir kipi,2.tekil kişi
duydu:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
geliyordu:şimdiki zmanın hikayesi,3.tekil kişi
oyalanmasın:emir kipi,3.tekil kişi
gösterelim:istek kipi,1.çoğul kişi
çıkarmayalım:istek kipi,1.çoğul kişi
*bir cümledeki yargının ,,cümleyi söyleyenin niyeti açısından kazandığı özelliğe
göre kip ve kişi ekleri önem kazanır.
*okunan destansı anlatımla oluşturulmuş metinlerde daha çok haber kipleri
kullanılmıştır.
sayfa 126 7.etkinlik
anlamlarına göre fiiller
kılış fiileri(nesne alabilen fiil)
aldı-buyur etti-derim-alır-dersiniz-bas-düşürdün-ver-çevrildi-kurarlar
durum fiileri(nesne almayan fiil)
oturmadı-baktılar-başladı-dedi-döndü-saldıracaklar-konuştu
oluş fiileri(öznedeki değişimin zamanla fark edildiği fiil)
unut-ol-ittifak eyle
sayfa 127 2 ve 3.metin
1.''kanije kalesinin fethi ''metnindeki kanije kalesinin fethi konusu gerçekçi
bir diile ele alınmıştır.''genç osman''metninde de bağdat'ın fethine katılan
genç osman adlı bir asker konu edinilmiştir.
2.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bilgilere dayanılarak gerçekçi bir
dille işlendiği için gerçekçi bir özellik kazanmıştır.''genç osman ''metni ise
tarihi bir olayı destansı bir anlatımla ele aldığı için daha etkileyicidir.
3.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bir olay hakkında bilgi vermek için
yazılmıştır.bu yüzden sade,gerçekçi bir anlatımı vardır.''genç osman ''metninde
de tarihi bir olay anlatılmış fakat bu anlatıma yiğitçe,destansı bir anlatım
katıldığı için anlatım daha etkileyici olmuştur.
sayfa 127 8.etkinlik
isim -fiiler (-ma,-iş-mak)
olmak,çıkmak,kurmayı
sıfat fiilller( acak,-an-ası-dık-maz-miş)
geçtiği,işlediği,olduğu,bulunduğu,planlayan,buluna n,dediğin,gittiği
zarf fiiler (ıp-ince-arak-ken-madan-dıkça-maksızın-r-maz vb
çıkıp,üzereyken,geçirerek,deyip,gönderip,vazgeçip, sevk edip,ulaşmadan
sayfa 127 9.etkinlik
keskin
kökleri:kes-kin
fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok
olumsuzluk şekilleri varmıdır?:yok
fiilimsimidir?:fiilimsi değildir.
fiilimsi ise türü nedir?:yok
uyku
kökleri:uyu-ku
fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok
olumsuzluk şekilleri varmıdır?yok
fiilimsi midir:fiilimsi değildir
fiilimsi ise türü nedir?:yok
bilmeyerek
kökleri:bil-me
fiilimsi eklerini almış mıdır?:-erek
olumsuzluk şekilleri varmıdır?:bilme-yerek
fiilimsi midir:filimsidir
fiilimsi ise türü nedir?:zarf-fiil
patlamaya
kökleri atla-t
fiilimsi eklerini almış mıdır?:-ma
olumsuzluk şekilleri varmıdır? atlat-ma-maya
fiilimsi midir:fiilmsidir
fiilimsi ise türü nedir?:isim-fiil
sayfa 128 10.etkinlik
*''çanakkale destanı '' metninde kaynıyor kum gibi ,tufan gibi mahşer
mahşer,öteden saikalar parçalıyor afakı,beriden zelzeleler kaldırıyor
a'makı,ölüm indirmede gökler ölü püskürmede yer ,o ne müthiş tipidir:savrulur
enkaz-ı beşer ....'gibi ifadelelerle savaş sahnesi ve savaşta Türk askerlerinin
yaptıkları ,olağanüstü özellikler katılarak anlatılmaya çalışılmıştır.
''oğuz kağan destanında ise oğuz kağan'ın özellikleri ve yaptıkları olağanüstü
özellikler (bu oğul anasının göğsünden ilk sütü içip bundan sonra içmedi.çiğ
et,çorba ve şarap istedi.dile gelmeye başladı. kırk gün sonra
büyüdü....vb)katılarak anlatılmıştır.
*bu anlatılan olağanüstü olaylar ve kişiler anlatımın da olağanüstü bir özellik
kazanmasını sağlamıştır.
sayfa 128 11.etkinlik
*destansı anlatımlar,destanlarda yer alan olağanüstü olayların ,yiğitçe ve
meydan okuyan ,kahramanlıkları anlatan havasını yansıtır.destansı anlatımlarda
,tarihte yaşanmış önemli olaylar ve kahramanlıklar destan havası içinde
anlatılır.
sayfa 128 12.etkinlik
DESTANSI ANLATIMLA OLUŞMUŞ METİNLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ
---tarihi konular ve kahramanlıklar işlenir.
---olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.
---yapıp ,etmeler yani fiiller ön plandadır.sürekli hareket vardır.
---etkileyici bir özellik taşır.
---destan türünün yiğitçe havası vardır.____
Şey.. Acaba fazLadan 2 kanadın varsa verebilirmisin ? Benimkileri kırdıLarda.
sayfa 79
biz insanlar metni ; ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.
İLAHİ BAKIŞ ANLATIMI VARDIR.
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ ZamAN VE MEKAN VARDIR.
on ikiye bir var metni;ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.
1. ŞAHIS ANLATIM
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ ZamAN VE MEKAN VARDIR.
kefil metni; 3.ŞAHIS ANLATIM
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ ZamAN VE MEKAN VARDIR
sayfa 80
somut isim:yatak,yorgan,soba,oda
soyut isim:hüzün,zaman,sıcak
12.etkinlik
*-cik,-cağız ekleri sözcüğe küçültme,svgi,acıma anlamları katar.
*bu anlam -cak,-cek ekleriyle de sağlanabilir.büyü(k)-cek,yavru-cak
*anneciğimin sesini kaç gündür duymuyorum(sevgi anlamındadır)
çocukcağızın halini gördün mü?(acıma anlamındadır)
buraya gelirken daracık bir yoldan geçtik.(küçültme anlamındadır)
syfa 94
10.etkinlik
gizemli=etkileyici
beş=on
bir=on
yeşil=derinSyf 142:
19. Etkinlik
Durdu ^ geçişsiz
Durdurdu <=> geçişli
Okudu geçişli
Okuttu <=> geçişli
• Fiillerdeki "-dır" ve "-t" ekleri fiillerin çatısını geçişsizken geçişli hâle
getirmiştir. Anlam olarak da fiilin bildirdiği işi özne kendi yaparken (durdu,
okudu) fiil "-dır ve -t" eklerini aldıktan sonra işi başkasına yaptırma
(durdurdu, okuttu) anlamını kazanmıştır.
Syf 143:
20. Etkinlik
Oldurgan yapan ekler -r , -t , -dır
Ettirgen yapan ekler -r , -t -dır
21. Etkinlik
yaz - Ettirgen Çocuklara yazı yazdırdım.
bil - Ettirgen Bana haberi bildirdiler.
çöz - Ettirgen Ayakkasının bağlarını çözdürdü.
gör- Ettirgen Kuşu bana o gördürdü.
PiŞ- pişir- Biraz yemek pişirdi.
yürü - yürüt- Arabayı ben yürüttüm.
gez- gezdir- Köpeği gezdiriyordum.
gül - güldür- Bütün sınıfı fıkralarıyla güldürdü.
Syf 144
22. Etkinlik
Trafik işaretlerinin trafik kurallarını bildirmede kullanılan bir iletişim aracı
olduğu ve bunun da emredici anlatım yoluyla yapıldığı konusunda bir sunum
hazırlayınız.
23. Etkinlik
* Virgül: Ben virgülüm. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük
gruplarının arasına konarım. Beni görünce "durakla".
* Ünlem:Ben ünlem işaretiyim. Sevinç, korku, acıma, şaşma gibi duygulan anlatan
cümlelerin sonuna konarım. Beni görünce "şaşır, heyecanlan, bağır...".
* Soru işareti: Ben soru işaretiyim. Soru bildiren cümle ve sözlerin sonuna
konarım. Beni görünce "cevapla".
24. Etkinlik
Sınıfınızda uyulması gereken kuralları belirleyiniz.
Belirlediğiniz kuralları emredici anlatımın özelliklerine göre düzenleyiniz.
Oluşturduğunuz metindeki fiillerin çatılarını bulunuz.
25. Etkinlik
* * Oyala-:Akşam arkadaşta biraz oyalandım.
* Sev-: Senden haber alınca çok sevindim
* Gör-: Yaşlı adam hâlinden memnun görünüyordu.
* Ara-: Odanın içinde aranıyordu.
* Dola: Köpekler parkta dolanıyordu.
26. Etkinlik
Süsle--• Sınıfımızı süsledik. ■=> etken Bütün sokaklar süslenmiş. => edilgen
Oya, aynanın karşısında süsleniyor.
* Bak■=> dönüşlü Akşam parkta sana baktım. etken Bütün odalara bakıldı. ■=>
edilgen Onu görebilmek için sağa sola bakındı. ■=> dönüşlü
27. Etkinlik
• "Yola çıktık, ulaştık, çıkmayacaktık, uzaklaştık" filleri beraber bir işin
yapıldığı anlamını verir ancak işteşlik ekleri olan "ış, -iş,-uş,-üş" eklerini
almadıkları için işteş çatılı fiil olarak değerlendirilmezler.
28. Etkinlik
Özne-Yüklem İlişkisine Göre Fiil Çatıları
Etken Bu kitabı okudum.
Edilgen Bu kitap okundu.
Dönüşlü Ali tarandı, süslendi.
İşteş Çocuklar gülüşüyordu.
Nesne-Yüklem ilişkisine Göre Fiil Çatıları
Geçişli Top oynarken camı kırdık.
Geçişsiz amcam dün akşam geldi.
Oldurgan Arkadaşım beni çok güldürdü.
Ettirgen Babam bakkaldan gazete aldırttı.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
1. * Emredici anlatımda emir, telkin ve öneri ifade eden kelimeler çok
kullanılır.
* Emredici metinlerin eğitici ve öğretici yönleri de vardır.
2. * Edilgen ve dönüşlü çatılı fiiller "-1" veya "-ın" ekini alır. (D)
* "-1", "-n" veya "-ş" ekini almamış olan bütün fiiller etkendir.
3. Doğru yanıt C seçeneğidir. Kurallı birleşik fiiller her zaman bitişik
yazılır.
4. Doğru yanıt E seçeneğidir. Emredici metinlerin okuyucuyu duygulandırmak gibi
bir amacı yoktur.
5. A ve D seçeneklerindeki "-ma,-me" ekleri fiilden fiil yapma eki olarak, B, C
ve E seçeneklerinde de isim-fiil olarak kullanılmıştır. Soru hatalıdır.
6. Doğru yanıt B seçeneğidir. Diğer seçeneklerde sıfat-fiil özne görevinde
kullanılmış ancak B seçeneğinde ise nesne görevinde kullanılmıştır.
7. Doğru yanıt B seçeneğidir. Diğer seçeneklerde zarf-fiiller vardır ancak B
seçeneğinde sıfat-fiil vardır.
8. Doğru yanıt D seçeneğidir. Diğer seçeneklerde olduğu gibi D seçeneğindeki
sıfat-fiil, sıfat görevinde kullanılmamıştır.
9. Doğru yanıt D seçeneğidir. "Anlatılanları" sözcüğü adlaşmış bir sıfat-fiil
görevinde kullanılmıştır.
10. Emredici anlatımda bir iş yapmaya, bir eylemde bulunmaya zorlama anlamı
vardır. Emredici anlatımın telkin, öneri ve emir anlamları olduğu için sosyal
hayatın düzenlenmesinde emredici anlatım kullanılır.
kolay gelsin ....
karlı=sisli
her=birçok
7.8.9. meti
soru1)beş şehir de atatürkün,üzümcü de üzümcünün,sinekli bakkalda selim paşa
konağının
soru2)verilen betimlemelere insan betimlemesi diğer betimlemelerde ise tabiat
betimlemesi yapılmıştır
13.etkinlik sizin
10.metin
1)9.hariciye koğuşu metninde görünen dışında kahramanın ruh hali anlatılmış ve
ruh çözümlemesi yapılmıştır.
2)yazar hastadır ve sevdiği kızla bir araya gelememektedir.Bütün bunlar yazarın
pisikolojisini olumsuz yönde etkilemektedir.yazar,mutsuz ve karamsardır,kendini
yanlız hissetmektedir
3)davranışlardan yola çıkarak bir insanın pisikolojik durumunun tahlil edilmesi
de betimlemedie.buna tahlil denir
sayfa 95:
1-Atatürk, bir üzümcü, bir zaptiye nazırının oğlu
2-insan tasvirinin yapılmasıdır
11.etkinlik:
fiziksel özellikleri:
-yüzü, bıyıkları, siması, giyinişi, ağzı ve dudakları
ruhsal özellikleri:
-düşünceli hali, durgunluğu, dalgınlığı
96.sayfa
1- Yazar, kahramanın psikolojik durumunun betimlemesini yapıyor .
2- kötü ve olumsuz....
3- Bir insanın ruh çözümlmesine tahlil denir.Aynı zamanda bu betimlemedir..
15.ETKİNLİK
BASİT SIFATLAR : küçük , hassas , kalın , bu ...
TÜREMİŞ SIFATLAR : endişeli , keskin , korkunç , binlerce...
97.sayfa
1- Nasıl davrandığını hareket , durumunu göstermek amacıyla anlatılmıştır..
2- Tiyatroda ki kişilerin durumunu ,hal ve hareketlerını anlatıyor diğer
betimlemelerde ise ruh halini betimlemektedir.
sayfa 97
1.hürrem sultan metnindeki betimlemeler tiyatro eserlerinde konuşanın
hareketlerini,durumun açıklamak ve göstermek için kullanılmıştır.ayrıca olayın
sahnesi ve aksesuarlaı yansıtılmıştır.
2.bu metindeki betimlemeler ,eserde konuşanın hareketlerini,durumunu açıklamaya
yöneliktir.diğer betimleme örneklerinde kahramanların ruh hali ve mizacını
yansıtan betimlemeler yapılmıştır.
16.etkinlik
*-adalardan ve boğaziçinden mektuplar__insandan doğaya
-bu dağlık alan,şimdikinden canlıydı.__insandan doğaya
-tuz keskindir__duyular arası aktarma
*İSTİARE
aralarında benzerlik bulunan iki nesneden birini söyleyerek diğerini kastetmeye
denir.istiarede ya kendine benzetilen yada benzeyen bulunur.ikiye ayrılır.
açık istiare
sadece kendisine benzetilenin bulunduğu istiaredir.
arslanlarımız,hollandayı perişan etti.(arslanlarımız)
şakaklarıma kar mı yağdı ne?(kar)
kapalı istiare
sadece benzeyenin bulunduğu istiaredir.
can,kafeste durmaz uçar.(can)
tekerlekler yola birşeyler anlatıyor.(tekerlekler)
sayfa 98
17.etkinlik
-ev ve aile hakkında__parça bütün ilişkisi
*mecaz-ı mürsel
bir sözcüğü benzetme amacı gütmeden gerçek anlamının dışında kullanmaktır.bir
başka deyişle :bir şeyin parçasını verip bütününü kastetme ;bütününü verip
parçasını kastetmedir.
dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal(hilal)
olaya Konya büyük tepki gösterdi(konya)
18.etkinlik
*betimleme öğeleri çıkarılmış metin ile normal metin karşılaştırıldığında
betimleme öğeleri çıkarılmış metnin anlatımının daha düz,daha kuru bir anlatım
olduğu gözlenir.betimlemelerde
yapılan mecazlar ve benzetmelerle anlatıma kazandırılan ahenk,estetik duyguların
uyanmasında önemli rol oynar ayrıca yapılan betimlemelerle anlatılan durum veya
olayın zihinde canlandırılması sağlanarak anlatıma gerçeklik katılır.
sayfa 99
görme:sallanıyor,geçiyor,sürü sürü,çekiliyor,loş,düşüyor,doğuyor,cıvıl
cıvıl,değiyor.
işitme:çığlık çığlık ,çekiç sesleri,çıngırak,laf atmalar,uğultu
dokunma:esiyor,serin serin,sıcak,ıslak
koklama:ter kokuları
tatma:yok
sayfa 100
*sıfatların çoğu çıkarılmış metinde bazı görsel öğelerin öne çıkarılması gereken
özellikleri verilmediği için metnin anlatım gücü etkilenmiştir.
*bir,yayvan,ufacık,uzun,dağınık,bir,bir,patlak,sök
ük,parça,bu,dört,yanı,duvarlı,tek,kat,basık
toprak,kalın,keskin,incecik,,avuç,pis,bu,
*metindeki görsel öğelerin özellikleri öne çıkarıldığı için anlatım daha
ahenkli,daha etkili ve daha gerçekçi bir hal almıştır.
21.etkinlik
*yapılan gözlem çalışmaları sonucunda gözlem yöntemleri hakkında şu sonuçlara
varılır:
gözlem yöntemleri:
1.doğrudan gözlem(sınıf gözlemi)
2.hatırda kalmış olayları ve varlıkları hatırlamayla yapılan gözlem
3.hayale dayanarak gerçekleştirilen gözlem
22.etkinlik:
*uzun ve geniş kanatları ,büyük ve geniş pençeleri ,keskin gözleriyle asaley ve
gücün sembolü olan kartallar ,asaletlerine yakışır şekilde yükseklerde
yaşar.usta bir avcı olan bu kuş ,yaşadığı yüksek yerlerden keskin gözleriyle
geniş bir alanı adeta radar gibi tarar ve bulduğu avının üstüne hedefe
kilitlenmiş bir füze gibi süzülür ,güçlü pençeleriyle avını yakalar
Sayfa 102
resimlerin betimlemelerini size bırakıyorum...
26.etkinlik:Bir Pazar akşamı sokağın sessizliğinde ilerlerken,soğuğun iliklerime
kadar sızdığını hissetmek,o karanlık içerisinde geride bıraktığım yerlerden
sanki gelen sesleri duymak beni öyle ürkütüyordu, öyle korkutuyordu ki bir an
hayatın son bulduğu düşüncesine kapıldım...Sanki bitmez bir kış akşamıydı...
27.etkinlik:betimlemenin kullanıldığı türler:hikaye,roman,destan,şiir,gezi
yazısı,deneme yazısı
28.etkinlik:deyim aktarması selamlara durmuş.selamlama insana özgü
birşeydir.aktarmanın türü insandan doğaya yapılmış.
aslan miyav demez kükrer tam tersi olması gerekli.
ay danlıyor gökyüzünden deyiminde gökyüzünden üstümüze yağmur yağar.doğadan
doğaya.
aslanlarımız yani askerlerimiz demek gerekir.doğadan insana aktarım
güle naz bülbül eder güle naz insan naz eder bu yüzden insandan doğaya aktarım
var...
29.etkinlik:1.si dönen insanı anlatıyor.bütün parça ilişkisini anlatıyor.
tencere derken içindekini kas ediyor...bütün parça ilişkisi.
sayfa 104 30.etkinlik
*rüzgarsız,kesik,yoksuz,kapalı
upuzun,kapkara,alev gibi kıpkırmızı,minimini,ışıl ışıl ,taze taze
,masmavi,sımsıcak,tertemiz
-bu sufatlardan mini mini,upuzun,kapkara,kıpkırmızı,ışıl ışıl,taze taze,
masmavi,sımsıcak,tertemiz anlam yönünden güçlendirilmiştir.
-sıfatlarda pekiştirme iki yolla yapılır.
1)ikilemlerle yapılan pekiştirmeler:
iri iri gözler,koca koca ağaçlar
2.)''m,p,r,s''ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler:
yemyeşil vadi,ipince defter...
*geniş mi geniş odaları vardı bu evin
küçük küçük taşları tpolayıp koydu cebine
kıpkısasaçlarıyla çok hoş görünüyordu.
*pekiştirme sıfatları sözcüklein anlamını güçlendirmek için
kullanılır.pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.
sayfa 104 31.etkinlik
*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak
*küçültme anlamı taşıyan niteleme
sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak
*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.
sayfa 105 32.etkinlik
eşitlik:ceviz kadar,senin kadar
üstünlük:daha yeşil,daha büyük
en üstünlük:en büyük,en zararlı
aşırılık:çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli
sayfa 105 33.etkinlik
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz zamir
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru zamiri
bu:işaret sıfatı
buraya:işaret zamiri
o:işaret sıfatı
orası:işaret zamiri
yaşlı:sıfat
yaşlılara:zamir
ölçme değerlendirme
1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme
tahlil
simgesel betimleme
2.d
d
3.a
4.d
5.a
6.c
7.c
8.b
9.c
10.e
11.e
12.b
13.b
14.c
15.d
16.a
17.cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı
olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir
aktarma yapılmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun
kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla
verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük
türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.
sayfa 109
1.insanların ses tonu duygularına göre değişiklik gösterir.kızgın,sinirli bir
insan ses tonunu yükselterek ,bağırarak konuşur.heyecanlı bir insanın sesi
titrerken ,üzgün bir insanın ses tonu alçalır.
3.şiir okurken fon müziklerinin kullanılması şiirin anlatımını gücünü
artırır.okunan şiire uygun olan fon müzikleri iletilmek istenen duyguyu daha
etkili kılar,duygusal bir ortam oluşmasını sağlar.
4.yazılı anlatım türlerinden biri olan şiirlerde,roman,hikaye ve tiyatrolardaki
içe dönük konuşmalarda (monologlar)duygular ifade edilmeye çalışılır.
5.*iki cümlede aynı olayı anlatmaktadır.
*ikinci cümle ,duyguları harekete geçirmede daha etkilidir;çünkü güneşin
doğuşu,hayal gücünden ,duygulardan yararlanılarak ifade edilmiştir.
1.etkinlik
AKINCILAR
Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: “ilerle!”
Bir yaz günü geçtik Tunadan kafilelerle
şimşek gibi atıldık bir semte yedi koldan
şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan
Bir gün yine doludizgin atlarımızla
Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla
Cennette bu gün gülleri açmış görürüz de
Hala o kızıl hatıra gitmez gözümüzde
Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
Yahya Kemal Beyatlı
sayfa 112;;7.etkınlık;1.sı
metınde kullanılan zamırler ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam
ılıskısının kurulmasını saglamıstır..
8.etkınlık;
teklık bolumu ;sahıs zamırlerı;
sen ben o kendı kendım
ısaret zamırı;
bu su o ora
belgısız zamırler;
butun kıse hıckımse herkes
soru zamırı;ne
cokluk bolumu;sahıs zamırı;onlar
işaret zamırı;bunlar
belgısız zamırler;yok
soru zamırı;neler
8.etkınlıgın 2.sorusu
ısımlerın yerını kısı kısı ısaret ve belgısısızlık ve soru yoluyla tutan
zamırler bu ayrıma gore sınıflandırılır...
3.sorusu,
zamırler metnın içindekı ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam
bılgısı kurulmasında gorev alır...
sayfa 113;1.soru;
sen ben o sıırı uc sahıs arasındakı baglamda verılmıs ve metnı olusturan
parcalar bu uc sahıs arasındakı ılıskılerı verecek sekılde bır araya
getırılmıstır. 9.etkınlık;1.sı;
kısı zamırlerı kısı ısımlerının yerıne kullanılan zamırlerdır.dolayısıyla bır
ısme olmadan butn kıslerı karsılayabılırler
114;10.etkınlık;;1.sorusu;
ben bız ve kendım...
2.soru;;
kendım donusluluk zamırlerının ben zamırını pekıstıren zamırdır..
3.soru;;
anlamının pekıstırlmesını saglar.
4.soru;;1.sı;
yaslı adam kendı kendıne gulumsuyordu;
2.sı;
bunu sen kendın ıstedın.
5.soru;;orn;
sevgı anlamında sen yerıne sız kullanılır..
ornegın ;sız onden buyurun gıbı
ovunme amacıyla ben yerıne bız kullanılır
yfa 113 4 ve 5.metin soruları
*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan
parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde biraraya
getirilmiştir.
*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri
oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde
birarya getirilmiştir.
sayfa 113. 9.etkinlik
*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil
*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:
ben:tekil
siz,onlar:çoğul
----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla
bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden
çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.
sayfa 114 10.etkinlik
*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.
*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.
*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının
pekiştirilmesini sağlar.
*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.
bunu sen kendin istedin.
*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.
''siz önden buyurun''
övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.
bizmde bir bildiğimiz var.
Sayfa 115 7.ve 8.metnin soruları1.beni unutma şiirindeki şair''sevdiği''kişiye,
''bizim memleket''şiirinde ise şair ''memleketinin insanlarına''seslenmektedir.
2.bu şiirlerin yazılış amacı duyguları harekete geçirmektir.
3.'bizim memleket''şiirinde
vatan sevgisi iyimser bir şekilde , bülbül şiirnde ise karamsar bir şekilde ele
alınmıştır.
sayfa 115 11.etkinlik
*şairler içinde bulundukları ruh hallerine göre aynı duyguyu farklı yorumlarla
dile getirebilirler.
sayfa 115 12.etkinlik
*beni unutma ve bizim memleket şiirlerindeki varlıkların yerini işaret yoluyla
tutan veya varlıkları işaret yoluyla belirten sözcükler:
o saatler -işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o çılgın rüzgar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
şu yollar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o iller-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
orada -işaret zamiri (varlığın yerini işaret yolula tutuyor.)
sayfa 115 13.etkinlik
-metinde geçen işaret zamirleri ve işaret sıfatları:
işaret sıfatları
bu tükenmez musiki
bu orman
o alev gömleği
bu yağmur
bu kıldan ince yağmur
bu rüzgar
bu has ekmek
işaret zamiri
orada
bunlar göz pınarları
bunlar göz yaylası
bu mu
sayfa 116 14.etkinlik
*bu
işaret zamiri:bu,diğerinden daha güzel.
işaret sıfatı:bu kitap daha güzel.
*şu
işaret zamiri:şu,benim arkadaşım.
işaret sıfatı:şu adam az önce seni sordu.
*o
işaret zamiri,bizim arabamız.
işaret sıfatı araba bizim.
*böyle
işaret zamiri:ben de böylesini görmedim.
işaret sıfatı:böyle insanlarla karşılaşınca dikkatli ol.
sayfa 116 15.etkinlik
*bu düşünceler içerisinde gecenin karanlık saatlerinde yalnız başıma
yürüyordum.böyle birşey nasıl olabilirdi?bütün bu olanlar hayata olan
bağlılığımı azaltmıştı.böyle şeyler demek ki herkesin başına bu şekilde
gelebiliyormuş.
sayfa 116 16.etkinlik
*''onlarla ağlamış ,onlarla gülmüşüm__onlar(türküler)insan dışı varlığın yerini
tutmuştur.
*o gitmek istedi.__o(çocuk)insanın yerini tutmuştur.
*bir şey var sanki onu soruyorum.__o (nesne)insan dışı varlığın yerini
tutmuştur.
sayfa 117 9.metin soruları
1.yazar içindeki duyguları belirtmek için metni yazmıştır.
2.yazar metinde kişisel duygularını dile getirmiştir.
3.metnin teması ''sevgi''dir.metindeki sevgi temasını işlemek için cümleler bir
araya getirilmiştir.
4.metinde geçen ''kimsiniz,neye''sözcükler ismin yerini soru yoluyla tutan
sözcüklerdir.
sayfa 117 17.etkinlik
*şiirlerde ,öykü,roman ve tiyatro eserlerindeki içe dönük konuşmalarda coşku ve
heyecana bağlı anlatım kullanılır.
*lirik anlatımla oluşturulmuş metinlerde dil heyecana bağlı işlevinde
kullanılır.
''nihayet gönlüme baharı getiren sesiniz.
''benim ezeli melikem''gibi
sayfa 118 18.etkinlik
devrik cümleler:yeniden kendimi buldum mektubunuzda
güneş kahkahalar atarak uzaklaştı ufkumdan.
eksiltili cümleler:kırık bir tekne ,karanlık bir deniz
şehzadelerin karşısına çıkan yol iki:ölüm veya .......
soru cümleleri:kimsiniz?
neden dinç olcakmışım?
kısa cümleler:kimsiniz?
benim ezeli melikem.
mecaz ve yan anlamlı kelimeler:kopuş,getiren,kör bir kuyu,kıta,parçalandı.
şahıs zamirleri:siz,kendim,ben
-----------bu tür kelime ve cümleler lirik anlatımın oluşumunda kullanılır.bu
kelime v cümleler yapı ve anlam bakımından bir araya getirilerek lirik anlatımın
oluşumunda görev üstlenir.
sayfa 118 19.etkinlik
*metinlerde geçen '' kimi,her biri,bazısı,herkes,kimse,biri''sözcükleri
isimlerin yerini belirsizlik yoluyla tutan belgisiz zamirlerdir.
*her ev ,bir yol,bir koca,bir çocuk__belgisiz sıfatlar
belgisiz sıfatlar isimleri belirsizlik yoluyla belirtir,belgisiz zamirler
belirsizlik yoluyla isimlerin yerini tutar.
sayfa 118 20.etkinlik-şiirde yapılan kafiye ve iç kafiyeler ,ses ve kelime
tekrarları başlıca ahenk unsurlarıdır.
-ahenk öğeleri ve ses akışı şiirdeki duygu atmosferini oluşturabilmek için bir
araya getirilmiştir.
sayfa 119 21.etkinlik
belgisiz zamir:hiçbirini beğenmedim.
kitapta yazıyor zaten.
bazıların değişmez prensipleri vardır.
kitapta yazıyor zaten.
kimileri annesinden ayrılamaz.
başka istemiyorum.
kitapta yazıyor zaten.
belgisiz sıfat
kitapta yazıyor zaten.
birkaç çocuk kenarda oturmuş oyun oynuyorlardı.
kitapta yazıyor zaten.
hiçbir söz kulağına girmiyor.
kitapta yazıyor zaten.
kitapta yazıyor zaten.
sayfa 120 22.etkinlik
*metinlerde geçen ''ne,kim,nerde,nereye,neydi''sözcükleri isimlerin yerini soru
yoluyla tutan soru zamirleridir.şiirlerdeki bu zamirlerin yerine bir isim
getirilemez.bu isimler bilinmediği için soru zamiri kullanılarak cümleye anlam
kazandırılmıştır.
sayfa 120 23. etkinlik
şahıs zamiri
basit zamir:siz,ben,kendi,kendisi,onu,biz,kendiniz.
birleşik zamir:yok.
işaret zamiri
basit zamir nları
birleşik zamir:burada,orada
belgisiz zamir
basit zamir:herkes,hepimiz
birleşik zamir:yok.
soru zamiri
basit zamir:kimler
birleşik zamir:yok.
sayfa 121 24.etkinlik
soru zamiri
hangi:hangisini beğendin?
ne kadar:ne kadar alacaksın?
kaç:elbiseyi kaça aldın?
soru sıfatı
hangi:hangi oyuncağı aldın?
ne kadar:na kadar para verdin?
kaç:kaç insan vardı?
sayfa 121 25.etkinlik
*ne yaptın?__soru zamiri
nerde yaptın?__soru zamiri
ne zaman yaptın?
nasıl yaptın?
niçin yaptın?
kim yaptı?__soru zamiri
sayfa 121 26.etkinlik
kimi:sıfat :kimi insanlar mı bilmiyor?
zamir:kimi çağırdın?
öteki:sıfat:çürük olan öteki meyvalar mı?
zamir:beğendiğin öteki miydi?
bazı:sıfat:camı kıranlar bazı çocuklar mıydı?
zamir:bağıranlar bazıları mıydı?
sayfa 121 ölçme değerlendirme
1.mecaz ve yan
heyecana bağlı
sıfat- zamir
isim-zamir
2.y,d,d,d,y,
3.b
4.a
5.d
6.b
7.kim:soru zamiri
kimsenin:belgisiz zamir
ne:soru zamiri
burada :işaret zamiri
şey:belgisiz zamir
nedir:soru zamiri
öteki:işaret zamiri
kim:soru zamiri
nerede:soru zamiri
ne:soru zamiri
8.şiirlerde ,hikaye,roman ve tiyatro eserlerinde coşku ve heyecana bağluı
anlatımdan yararlanılır.
9.öyküleyici anlatımda olay veya durumlar anlatılırken,duygusal düşünceler
katılmaz.coşku ve heyecana bağlı anlatımda duygular ve içinde buluulan ruh hali
yansıtılır.
Sayfa 131 - 17. Etkinlik
1)Roman
2)Hikâye
3)Tiyatro
4)Destan
5)Şiir
__________________
sayfa 129 13.etkinlik
yüklem olan isimler
karaydı--------karay idi
alımlıydı--------alımlı idi
gibiydi-------gibi idi
olduğundandır----olduğundan dır
kişiydi-------kişi idi
yerdi-----yer idi
vardı-----var idi
tüylüydü----tüylü idi
birleşik zamanlı fiiller
binerdi----biner idi
yemektir---yemek dır
avlardı-----avlar idi
ezmişti----ezmiş idi
geçirecektim----geçirecek idim
uğraşıyorduk----uğraşıyor idik
denetliyordum----denetliyor idik
bunalmışlardı----bunalmışlar idi
sanıyordum----sanıyor idim
*ek fiiller iki görevde kulllanılır.birincisi isimlere gelerek onları yüklem
yapmak,ikincisi de basit zamanlı fiilere gelerek onları birleşik zamanlı fiiller
yapmak..
sayfa 130 14.etkinlik
ek fiil:bayılmıştı
eklendiği kelimenin türü:fiil
isimlendirme:öğrenilen geçmiş zamanın hikayesi
ek fiil:senedir
eklendiği kelimenin türü:isim
isimlendirme:ek fiilin geniş zamanı
ek fiil lursam
eklendiği kelimenin türü:fiil
isimlendirme:geniş zamanın şartı
ek fiil:değil midir
eklendiği kelimenin türü:isim
isimlendirme:ek fiilin geniş zamanı
ek fiil:kuvvetlidir
eklendiği kelimenin türü:isim
isimlendirme:ek fiilin geniş zamanı
sayfa 130 15.etkinlik
*yapıyorum----şimdiki zaman,1.tekil kişi
*arıyorum----şimdiki zaman,1.tekil kişi
*bayılıyorum----şimdiki zaman,1.tekil kişi
*yapıyorum---şimdiki zaman,1.tekil kişi
*böler---geniş zaman,3.tekil kişi
*dolar---geniş zaman,3.tekil kişi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder